Notarissen niet aansprakelijk voor afwikkeling nalatenschap met enkelvoudige rente

In een recente uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam klaagde een erfgename twee notarissen aan wegens vermeend onzorgvuldig handelen bij de afwikkeling van een erfenis. De kern van het geschil draaide om de berekening van de legitieme portie en de vraag of deze moest worden berekend met enkelvoudige of samengestelde rente. Daarnaast verweet de erfgename de notarissen dat zij een akte zouden hebben gepasseerd zonder volmacht en dat zij informatie hadden achtergehouden. Het hof oordeelde echter dat de notarissen correct en zorgvuldig hebben gehandeld en verklaarde alle klachten ongegrond. Deze uitspraak maakt duidelijk dat geschillen over nalatenschappen juridisch complex zijn en dat het aantonen van tuchtrechtelijk verwijtbaar handelen hoge eisen stelt.

Wat gebeurde er in deze zaak?

De moeder van klaagster overleed in 2021 en had in haar testament een goed doel tot enig erfgenaam benoemd. De dochter – klaagster – beriep zich op haar legitieme portie, een wettelijk erfdeel dat kinderen altijd mogen opeisen, ook als zij onterfd zijn. Twee notarissen waren betrokken bij de afwikkeling van deze nalatenschap, in opdracht van de executeur van de nalatenschap. Klaagster stelde dat de notarissen fouten maakten bij de berekening van haar vordering, onder meer door te rekenen met enkelvoudige rente. Ook stelde zij dat er sprake was van fraude en dat de notarissen documenten hadden gebruikt die zij nooit had goedgekeurd. Haar klachten hierover werden eerder al ongegrond verklaard door de tuchtrechter, waarna zij in hoger beroep ging bij het hof.

De fout van de notarissen volgens klaagster

Klaagster bracht meerdere verwijten naar voren tegen de betrokken notarissen. Volgens haar:

• Gebruikten de notarissen een akte uit 2014 die zij nooit had ondertekend of geautoriseerd
• Hadden zij ten onrechte gekozen voor enkelvoudige rente in plaats van samengestelde rente
• Werden haar rechten als legitieme erfgenaam genegeerd
• Handelden de notarissen op eigen houtje, zonder overleg, bijvoorbeeld bij het indienen van een voorlopige aangifte erfbelasting
• Verstrekten ze haar belangrijke documenten, zoals oude akten, te laat

Volgens klaagster kwam het erop neer dat zij werd benadeeld in haar erfdeel en dat de notarissen niet objectief of transparant waren in hun werkwijze. Ze sprak zelfs van fraude en misleiding, en verweet de toegevoegd notaris verduistering van haar ‘preferente vordering’.

Wat zegt de rechter over de zorgplicht van de notarissen?

Het hof was duidelijk in zijn oordeel: de notarissen hebben zorgvuldig en correct gehandeld binnen de kaders van hun wettelijke taak. Volgens de rechters:

• Was het logisch en verdedigbaar dat de notarissen uitgingen van de eerder opgemaakte akte uit 2014, waarin expliciet stond dat gerekend werd met 5% enkelvoudige rente
• Was er geen sprake van een “preferente” vordering, omdat alle schulden uit de nalatenschap pas worden betaald nadat de omvang van de erfenis is vastgesteld
• Was de voorlopige aangifte erfbelasting een normale stap in het kader van de executele, waarvoor overleg met klaagster niet verplicht was
• Had klaagster de betreffende akten wel degelijk ontvangen, bijvoorbeeld via de online cliëntomgeving

Kortom: de notarissen hadden hun zorgplicht niet geschonden. Er was geen sprake van misleiding, partijdigheid of onzorgvuldigheid.

Wanneer is een beroepsfout juridisch verwijtbaar?

Niet elke fout of onenigheid over een berekening is direct een beroepsfout. Een notaris is pas juridisch aansprakelijk als:

• Hij of zij handelt in strijd met de wettelijke zorgplicht
• Er sprake is van nalatigheid of onzorgvuldigheid die niet van een redelijk handelend notaris verwacht mag worden
• De cliënt daardoor aantoonbare schade lijdt

In deze zaak vonden zowel de kamer als het hof dat daarvan geen sprake was. De notarissen kozen voor een benadering die juridisch verdedigbaar was, en zij lichtten hun keuzes steeds toe in correspondentie. Van schending van fundamentele verplichtingen was geen sprake.

Wat kunt u doen als u schade heeft door een notaris?

Als u het idee heeft dat een notaris fouten heeft gemaakt bij bijvoorbeeld de afwikkeling van een nalatenschap, is het belangrijk om de volgende stappen zorgvuldig te zetten:

• Verzamel zoveel mogelijk relevante stukken (testamenten, aktes, correspondentie)
• Noteer concreet wat volgens u fout is gegaan en waarom
• Laat uw zaak juridisch beoordelen door een gespecialiseerde advocaat
• Overweeg een klacht bij de tuchtrechter als sprake is van schending van de beroepsnormen
• Start een civiele procedure als u schadevergoeding wilt vorderen

Houd er rekening mee dat onenigheid over uitleg of interpretatie van testamenten niet altijd een beroepsfout oplevert. Juist daarom is juridische begeleiding cruciaal.

Wat betekent deze uitspraak voor anderen?

Deze uitspraak laat zien dat klachten tegen notarissen zelden slagen zonder duidelijke juridische onderbouwing. Veel erfgenamen voelen zich benadeeld als zij minder ontvangen dan verwacht, zeker als er onduidelijkheden bestaan over testamenten of eerdere afspraken. Maar emoties en vermoedens zijn niet genoeg. Wie een klacht indient, moet kunnen aantonen dat de notaris buiten zijn boekje is gegaan. In deze zaak liet het hof zien dat onenigheid over renteberekeningen of het gebruik van oude aktes niet automatisch leidt tot tuchtrechtelijke aansprakelijkheid. Deze uitspraak biedt daarom houvast voor notarissen én een waarschuwing voor erfgenamen die overwegen een klacht in te dienen zonder juridische analyse.

Conclusie

De klacht van klaagster tegen twee notarissen is in hoger beroep ongegrond verklaard. Volgens het hof hebben de notarissen zorgvuldig gehandeld bij de afwikkeling van de nalatenschap, ondanks de onenigheid over rente en akten. De notaris is dus niet aansprakelijk gesteld. Deze zaak laat zien dat duidelijke bewijzen, kennis van het recht én een juiste juridische strategie onmisbaar zijn als u schade vermoedt door een beroepsfout van een adviseur.

Zorgplicht Advocaten helpt uitsluitend cliënten met een bestaand geschil met hun accountant, boekhouder, makelaar, financieel adviseur of notaris. Heeft u schade geleden door een fout van uw adviseur? Dan kunnen wij procederen, aansprakelijkheid vaststellen en uw schade verhalen. Neem contact op als u juridische hulp nodig heeft.