In het Nederlands Juristenblad van 5 mei 2017 is een artikel verschenen van prof. mr. Ton Hartlief, advocaat-generaal bij de Hoge Raad en hoogleraar privaatrecht aan de Universiteit van Maastricht. Het artikel gaat over de explosieve groei van het aantal malen dat de term “zorgplicht” valt.
De reden daarvan is volgens rechtsauteur Timmer (Timmer, ‘Zorgplichten aan het werk’, Regelmaat 2013, p. 354 ev.) onder meer dat regelgevers vaak afzien van concrete voorschriften en voor open bepalingen kiezen die de zorg voor een bepaald doel of resultaat bij iemand neerleggen die zijn deskundigheid mag benutten.
Oneigenlijk gebruik van de term ‘zorgplicht’
Waar de term ‘zorgplicht’ eerst vooral werd gebruikt in relatie met banken, tussenpersonen en notarissen, wordt deze nu doorgetrokken naar andere dienstverlenende instanties zoals scholen en makelaars. Volgens verschillende rechtsgeleerden is dat ook een gevolg van ons taalgebruik. De term zorgplicht valt regelmatig zonder goede zin in het aansprakelijkheidsrecht. Ook rechters nemen tegenwoordig het woord ‘zorgplicht’ in hun mond, terwijl zij eigenlijk een incidentele verplichting tot zorg bedoelen die voortvloeit uit de maatschappelijke zorgvuldigheid, aldus Hartlief.
Open normen moeten worden gevormd door de rechtspraak
De kern van het artikel van Hartlief is dat het aansprakelijkheidsrecht wél speciale zorgplichten kent, maar dat die zorgplicht vaak gebonden is aan een bepaald monopolie of de maatschappelijke positie van een dienstverlener. Hartlief snijdt onder meer het voorbeeld aan dat banken een bijzondere zorgplicht hebben vanuit hun maatschappelijke positie. Dat uit zich bijvoorbeeld doordat banken verplicht zijn om particuliere aspirant-borgen over de risico’s van een borgstelling in te lichten. Toen onlangs echter een faillissementscurator een vaststellingsovereenkomst sloot met een persoon die gelden aan de boedel had onttrokken, en de faillissementscurator ook diens echtgenote via een borgstelling zekerheid liet verschaffen voor nakoming daarvan, werd door de Hoge Raad geoordeeld dat de curator in dat geval geen zorgplicht had om de echtgenote te waarschuwen voor de risico’s van de borgstelling. Een curator is geen bank. Hiermee riep de Hoge Raad verdere uitbreiding van de zorgplicht dus een halt toe.
Daarentegen is er in de rechtspraak op andere vlakken juist een uitbreiding van de zorgplicht waarneembaar. Zo heeft zich een trend ontwikkeld in de rechtspraak waaruit volgt dat de bancaire zorgplicht niet alleen jegens particulieren, maar ook jegens professionele partijen, zoals (grote) ondernemingen, geldt. Zo werd onlangs door het Hof Den Haag geoordeeld in een renteswap-zaak.
Feit is in ieder geval dat de zorgplicht in opkomst is. Doordat het (vaak) gaat om een open norm, zullen er steeds vragen blijven ontstaan over het beschermings- en toepassingsbereik van de zorgplicht. Het grijs gebied lijkt groot. Hartlief concludeert dan ook dat dat kan leiden tot ongerechtvaardigde verschillen en inconsistentie. Onzes inziens is het aan de rechterlijke macht om handvatten te geven voor de reikwijdte van de zorgplicht.
Hier kunt u het volledige artikel van prof. mr. Hartlief uit het Nederlands Juristenblad (NJB, 2017, afl. 18) lezen.
Zorgplicht Advocaten
De advocaten van Zorgplicht Advocaten hebben reeds jarenlang ervaring met adviseren en procederen omtrent zorgplichtschending van diverse dienstverleners, waaronder notarissen, tussenpersonen en banken. U kunt bij ons terecht voor deskundig advies en voor het voeren van een tucht- of rechtszaak. Heeft u ook een geschil met een dienstverlener waarvan u vermoedt dat zij haar zorgplicht jegens u heeft geschonden? Wij bespreken graag met u de mogelijkheden in uw zaak. Neem hier geheel vrijblijvend contact met ons op voor een oriënterend gesprek.
Wij staan voor u klaar
- Tegen (financiële) dienstverleners
- 20+ jaar ervaring
- Eerlijk en transparant
