NOCLAR gedragsregels voor accountants

Accountants moeten haar klanten op grond van de NOCLAR wijze op het feit dat bijbehorende wet- en regelgeving moet worden nageleefd. Als er schade wordt geleden door een partij kan er worden gekeken of de accountant van de wederpartij wel heeft onderzocht en heeft aangekaart dat er gebreken waren in de naleving van wet- en regelgeving.

Wat betekent NOCLAR?

NOCLAR staat voor Non Compliance with Law and Regulations, wat betekent het niet naleven van wet- en regelgeving. Deze regelgeving moet duidelijk maken wat van accountants mag worden verwacht. Ook geef het een handvat hoe accountants moeten handelen als cliënten de regels en wetgeving niet naleven.

Deze regelgeving is ontstaan als een uitbreiding van de VGBA (Verordening Gedrags- en Beroepsregels Accountants). Ook volgens deze regels moet er nu al worden opgetreden door een accountant als cliënten de wet overtreden.

De Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) heeft hierover een korte animatie gemaakt voor een verduidelijking van het begrip NOCLAR.

Waarom NOCLAR?

Op het gebied van fraude en onrechtmatigheid verwacht de maatschappij een duidelijke rol van de accountant. De NOCLAR-regelgeving geeft duidelijk aan wat er van accountants verwacht mag worden en biedt accountants en maatschappij meer houvast. De Nederlandse NOCLAR-regelgeving is een doorvertaling van de in juli 2016 door IFAC vastgestelde IESBA Non-compliance with law and regulations (NOCLAR).

Door het IFAC-lidmaatschap heeft de NBA zich verplicht om deze internationale standaard te implementeren in Nederland.

Op wie is NOCLAR van toepassing?

De NV NOCLAR is gericht op alle accountants in Nederland. Wel is er een verschil in impact die een accountant kan hebben. Als u bijvoorbeeld betrokken bent bij adviesopdrachten, samenstelopdrachten of wettelijke controles uitvoert kan dit meer impact hebben.

Voor de NOCLAR-regelgeving in uw eigen onderneming (eigen accountantskantoor) is het van belang in wat voor positie u heeft binnen de onderneming. Om dit te verduidelijken heeft De Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) een leeswijzer NV NOCLAR geschreven. Hierin staat hoe een accountant moet handelen bij het niet naleven van wet- en regelgeving door eigen organisatie of door een cliënt.

Hoe moet een accountant handelen?

Artikel 13.1 stelt dat de accountant dringt bij zijn opdrachtgever en indien passend bij het management of bij de met governance belaste personen van de cliënt aan om zo spoedig mogelijk maatregelen te nemen die:

• a) een dreigende niet-naleving bij de cliënt voorkomen;
• b) de gevolgen van een niet-naleving bij de cliënt zoveel mogelijk wegnemen;
• c) voorzien in een melding van de relevante niet-naleving bij de cliënt aan de bevoegde instantie, als de cliënt bij of krachtens wet daartoe verplicht is;
• d) herhaling van de relevante niet-naleving bij de cliënt voorkomen.

Artikel 13.2 stelt dat de accountant die oordeelt dat zijn opdrachtgever, het management of de met governance belaste personen hun verplichtingen bij of krachtens wet onvoldoende onderkennen, adviseert hen deskundige bijstand in te schakelen.

Hoe moet NOCLAR worden toegepast?

Accountants moeten de NV NOCLAR toepassen in situaties die voldoen aan de onderstaande voorwaarden:

• Accountants voeren voor de eigen organisatie of voor de cliënt een professionele dienst uit.
• Ze worden zich bewust van informatie die op een relevante niet-naleving wijst.
• Het gaat om een relevante niet-naleving bij de eigen organisatie of bij de cliënt.
• Het gaat om een relevante niet-naleving van wet- en regelgeving die in artikel 2 van NV NOCLAR is beschreven.

Relevantie niet-naleving melden

Accountants moeten de relevante niet-naleving onmiddellijk aan een bevoegde instantie melden. Dit is belangrijk, want er lijkt aanzienlijke schade te ontstaan. De bevoegde instantie beoordeelt zelf of en zo ja hoe zij reageert.

Accountants passen professionele oordeelsvorming toe als ze zich afvragen of ze de relevante niet-naleving moeten melden. Ze vragen zich dan ook af of een objectieve, redelijke en geïnformeerde derde dit waarschijnlijk van hen verwacht.

De NBA heeft voor accountants een stappenplan gemaakt om de praktische toepassing van het niet-naleving van relevante wet- en regelgeving te verduidelijken.

Op welke wet- en regelgeving heeft NV NOCLAR toepassing?

Accountants moeten de NV NOCLAR toepassen bij een relevante niet-naleving van wet- en regelgeving die is beschreven in artikel 2. Als de eigen organisatie of de cliënt deze wet- en regelgeving niet naleeft, kan dat gevolgen hebben voor de eigen organisatie of voor de cliënt zelf, de personen die daar werken, beleggers, schuldeisers, andere belanghebbenden of voor de maatschappij. Het kan gaan om wet- en regelgeving die te maken heeft met bijvoorbeeld:

• fraude, corruptie en omkoping;
• witwassen, financiering van terrorisme en opbrengsten van misdrijven;
• effectenmarkten en effectenhandel;
• bancaire diensten en andere financiële producten en diensten;
• databescherming;
• belastingverplichtingen en belastingbetalingen;
• pensioenverplichtingen en pensioenbetalingen;
• milieubescherming;
• volksgezondheid en veiligheid.

Is het melden van relevantie niet-naleving in strijd met geheimhoudingsplicht?

Accountants die volgens artikel 6 melden, handelen niet in strijd met hun geheimhoudingsplicht. Ook niet als ze stukken aan de bevoegde instantie afgeven waarmee ze de melding onderbouwen. Een melding volgens artikel 6 is een uitzondering op deze plicht.

In verschillende wetten is er voor sommige meldplichten een ‘vrijwaringsbepaling’. Regelgeving van de NBA kan geen vrijwaring regelen. Uit de jurisprudentie over wettelijke meldplichten valt het volgende af te leiden.

Accountants die te goeder trouw een melding doen bij een bevoegde instantie, handelen niet snel tuchtrechtelijk verwijtbaar en zijn niet snel aansprakelijk voor schade. Ze moeten wel zorgvuldig hebben gehandeld. Het ligt voor de hand dat accountants die volgens artikel 6 melden, net zo handelen als bij wettelijke meldplichten.

Zorgplicht Advocaten

Heeft u als derde partij schade geleden als gevolg van het niet-naleven van wet- en regelgeving door een onderneming, en was hier een accountant bij betrokken? Neem dan vrijblijvend contact met ons op om uw zaak verder toe te lichten. Wij zullen onderzoeken of de accountant voldoende heeft gehandeld om de onderneming erop te wijze dat wet- en regelgeving onvoldoende werd nageleefd.