Betaaldienstverlener niet aansprakelijk voor verhoging van borgbedrag: geen schending zorgplicht

Wanneer een financiële dienstverlener — zoals een bank, accountant of betaaldienstverlener — zijn zorgplicht schendt, kan dat ernstige gevolgen hebben voor klanten. In sommige gevallen leidt dit zelfs tot faillissement of persoonlijke aansprakelijkstelling. Toch blijkt uit een recente uitspraak van de Rechtbank Amsterdam (ECLI:NL:RBAMS:2025:3935) dat een beroep op die zorgplicht niet altijd slaagt. In deze zaak stond betaaldienstverlener Adyen terecht vanwege vermeend misbruik van haar bevoegdheid om het zogenoemde ‘deposit level’ (borgbedrag) voor een klant te verhogen. De rechtbank oordeelde echter dat Adyen zorgvuldig heeft gehandeld. Wat betekent deze uitspraak voor ondernemers die afhankelijk zijn van financiële dienstverleners? En hoe zit het precies met die zorgplicht?

Wat houdt de zorgplicht van een betaaldienstverlener in?

De zorgplicht is een juridische verplichting van financiële dienstverleners om zich bij hun dienstverlening zorgvuldig te gedragen en rekening te houden met de belangen van hun klanten. Bij banken en accountants is deze plicht breed erkend. Maar geldt deze ook voor betaaldienstverleners zoals Adyen?

In deze zaak werd dat betwijfeld. Hoewel Adyen beschikt over een bankvergunning, trad zij niet als bank op maar als payment service provider (PSP). Dit betekent dat zij het betalingsverkeer afhandelde tussen de webshop van de klant (Athlete.nl) en diens kopers. Solitary B.V., die de vorderingen van Athlete had overgenomen, vond dat Adyen haar zorgplicht had geschonden door het borgbedrag plotseling en fors te verhogen — met desastreuze gevolgen voor de liquiditeit van Athlete.

Toch oordeelde de rechter anders. Volgens de rechtbank heeft Adyen geen bijzondere zorgplicht geschonden, omdat Athlete een professionele partij was, geen onervaren consument. Daarnaast werd vastgesteld dat Adyen objectieve criteria hanteerde bij haar risicobeoordeling, zoals retourpercentages, levertijden en chargeback-verzoeken. Daarmee werd voldaan aan de verplichtingen uit de Wet op het financieel toezicht (Wft).

Discretionaire bevoegdheid of misbruik van macht?

Een belangrijk punt in deze zaak was of Adyen haar discretionaire bevoegdheid — om het borgbedrag te verhogen — op redelijke wijze heeft gebruikt. Volgens Solitary had Adyen de ‘buffer’ in korte tijd buitensporig verhoogd, zonder voldoende transparantie of rechtvaardiging, wat leidde tot de financiële ondergang van Athlete. Adyen zou bovendien haar machtspositie hebben misbruikt door cruciale uitbetalingen op te schorten.

De rechtbank ging hier niet in mee. Uit de stukken bleek dat Adyen werkte met een geautomatiseerd algoritme dat op dagelijkse basis objectief het risico analyseerde. Alleen als sprake was van onduidelijkheden (zoals gebrekkige levertijdgegevens) werd handmatig ingegrepen. Athlete had bovendien herhaaldelijk nagelaten de gevraagde informatie tijdig aan te leveren. Daardoor kon Adyen het risico niet lager inschatten. Ook had Adyen zich bereid getoond om het borgbedrag te herzien — mits onderbouwing volgde. Die kwam echter niet of te laat.

Geen grond voor aansprakelijkheid of schadevergoeding

De kernvraag in deze zaak was of Adyen aansprakelijk kon worden gesteld voor het faillissement van Athlete en de persoonlijke schade die de bestuurder zou hebben geleden. Solitary stelde dat als Adyen per januari 2018 was gestopt met het verhogen van het borgbedrag, het faillissement voorkomen had kunnen worden. Ook zou Adyen toezeggingen hebben geschonden rond de overstap naar een andere betaaldienstverlener.

De rechtbank vond deze argumentatie onvoldoende onderbouwd. De verhogingen van het borgbedrag waren gebaseerd op objectieve risicoparameters zoals chargebacks, leverproblemen en negatieve klantfeedback. Bovendien had Athlete zélf de overstap naar een andere PSP aangekondigd, waardoor Adyen extra voorzichtig mocht zijn. Er was geen sprake van wanprestatie of een onrechtmatige daad, en dus geen aansprakelijkheid.

Wat betekent deze uitspraak voor ondernemers?

Deze zaak laat zien dat financiële dienstverleners wél verantwoordelijk zijn voor zorgvuldig handelen, maar niet zomaar aansprakelijk kunnen worden gesteld als hun beslissingen nadelig uitpakken. Voor ondernemers betekent dit:

• Lever altijd tijdig en volledig de gevraagde informatie aan je betaaldienstverlener.
• Wees alert op je contractuele verplichtingen en hoe risico’s (zoals chargebacks of lange levertijden) invloed kunnen hebben op borgbedragen.
• Documenteer communicatie goed, zeker bij problemen of escalaties.
• Vertrouw niet blind op mondelinge toezeggingen: schriftelijke afspraken tellen zwaarder in een procedure.

Hulp nodig bij schade door een zorgplichtschending?

Heeft u als ondernemer schade geleden doordat een financiële dienstverlener, zoals een accountant, makelaar, notaris of PSP, zijn zorgplicht heeft geschonden? Bent u benadeeld door fout advies, te late uitbetaling, of onredelijke contractvoorwaarden? Neem dan contact op met Zorgplicht Advocaten. Wij zijn gespecialiseerd in zaken rondom zorgplicht en aansprakelijkheid en helpen u graag verder bij het verhalen van schade of het voeren van juridische procedures.

Zorgplicht Advocaten – uw partner bij zorgplichtgeschillen met financiële dienstverleners.