Bij samenstellen jaarrekening geen gebruik gemaakt van zelf gefabriceerde cijfers met materiële afwijkingen

Een accountant-administratieconsulent heeft van een onderneming de opdracht gekregen om zorg te dragen voor de salarisadministratie, het samenstellen van jaarrekeningen en het verzorgen van de aangifte van vennootschapsbelasting en omzetbelasting.

In 2018 is de organisatie zodanig gegroeid, dat vanaf het boekjaar 2019 een wettelijke controleplicht zal gelden. Het betreffende accountantskantoor heeft geen vergunning om die wettelijke controles uit te voeren. Daarom heeft de onderneming een ander accountantskantoor benaderd.

De assistent-accountant van het eerste kantoor heeft met de ondernemers gesproken over het samenstellen van de jaarrekening over 2018. De afspraak wordt steeds door de ondernemers verzet. De assistent heeft de ondernemers gevraagd de benodigde informatie aan te leveren voor het samenstellen van de jaarrekening.

De ondernemers staan erop dat de concept-jaarrekening wordt aangeleverd op 1 februari 2019. Uitstel zou niet kunnen in verband met ‘het groeifinancieringstraject’. Op 28 januari 2019 melden de ondernemers aan de assistent-accountant dat de bestanden online gereed zijn gemaakt voor raadpleging. De assistent-accountant heeft laten weten de andere dag naar kantoor te willen komen om het een en ander door te spreken; de ondernemers verzetten de afspraak naar 5 februari 2019.

De samenstellend accountant heeft de ondernemers op enig moment laten weten dat de datum die zij hebben gesteld niet haalbaar is, omdat de samenstellingswerkzaamheden nog niet zijn afgerond, de jaarrekening over 2018 zal afwijken van de interne cijfers in verband met activering van website-kosten, de voorgestelde herwaardering van onroerend goed naar actuele waarde en de afschrijving op de incourante voorraad moeten worden aangepast.

De ondernemers kunnen zich niet vinden in hetgeen de samenstellend accountant stelt. Zij willen de brandingkosten niet afschrijven zoals de samenstellend accountant heeft beschreven. Ook wil de directe een hogere waardering van de bedrijfsgebouwen op de balans. Zij ziet verder geen reden om af te wijken van de “commerciële balans” die zij zelf heeft opgesteld. Naar aanleiding hiervan heeft de accountant geprobeerd uit te leggen waarom geen samenstellingsverklaring kan worden afgegeven op basis van interne cijfers. Indien de ondernemers toch een samenstellingsverklaring bij hun concept-jaarrekening willen, is de accountant genoodzaakt de opdracht terug te geven.

De accountant heeft de opdracht op 6 februari 219 teruggegeven wegens een vertrouwensbreuk. De ondernemers dienen een klacht in tegen de samensteller. In de klacht worden de volgende verwijten aangevoerd. De accountant heeft volgends de ondernemers:

• De samenstelopdracht te bruusk opgezegd;
• Niet de risico’s in verband met de sterke groei gesignaleerd en de ondernemers daarover niet geadviseerd;
• Verzuimd om in de jaarrekeningen 2015, 2016 en 2017 een wettelijke reserve op te nemen in verband met de activering van immateriële vaste activa;
• De ondernemers in 2018 ten onrechte geadviseerd de bedrijfspanden te herwaarderen tegen actuele waarde.

Oordeel

Klachtonderdeel c is deels gegrond. De overige onderdelen worden ongegrond verklaard. Ondernemers zijn zelf niet akkoord gegaan met aanpassingen. Zij hadden kritiek op de werkzaamheden. De accountant mocht ervan uitgaan dat de ondernemers zouden vasthouden aan de wens om een samenstellingsverklaring te verkrijgen bij de eigen opgestelde cijfers. De accountant heeft hier terecht niet aan meegewerkt. De accountant had een goede reden om de opdracht terug te geven. De accountant hoefde niet enige tijd te wachten, nu hij wist dat de ondernemers gebaat waren bij snelle duidelijkheid. Zo hadden zij de tijd om een ander kantoor in te schakelen. De accountant wist dat de ondernemers al contact hadden met een ander kantoor.

Dat de jaarrekening niet op 1 februari 2019 klaar lag, is niet alleen aan de accountant te wijten. De ondernemers hebben immers de stukken pas op 28 januari 2019 beschikbaar gesteld. Vanaf dat moment kon er pas worden begonnen met de samenstelwerkzaamheden. Het samenstellen zou daarnaast ook meer tijd in beslag nemen, aangezien de onderneming ten aanzien van het voorafgaande jaar met 88% was gegroeid.

Ook kan het de accountant niet worden verweten dat hij de ondernemers niet heeft geadviseerd over de structuur van de onderneming. Dit viel immers buiten hetgeen als opdracht was voorgelegd. De accountant had eenmaal per jaar contact met de ondernemers ten behoeve van de jaarrekening. Ondernemers hebben ook nooit om advies gevraagd. Zij konden niet verwachten dat de accountant hun ongevraagd advies zou geven.

Er zijn in de jaarrekeningen 2015-2017 inderdaad geen wettelijke reserves aangehouden. Dit had wel moeten gebeuren in verband met activering van immateriële vaste activa. Dit heeft de accountant erkend. Hierdoor is in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid. Het is de verantwoordelijkheid van de directe zelf om een balanstest of uitkeringstest uit te laten voeren. Dit kan de accountant niet worden verweten; hij had hier ook geen opdracht voor.

Maatregel

De accountant krijgt een waarschuwing voor het schenden van het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid, door geen wettelijke reserves op te nemen.

Klik hier voor de volledige uitspraak.

Zorgplicht Advocaten

Heeft u als klant, stakeholder of derde een klacht of schade geleden als gevolg van een fout van een accountant, neem dan contact met ons op voor vrijblijvend gesprek. De advocaten van Zorgplicht Advocaten hebben jarenlange ervaring met het adviseren over de zorgplicht van een accountant of boekhouder. Tevens hebben onze advocaten ervaring met het voeren van een klachtprocedure bij de Accountantskamer of het voeren van een procedure bij de civiele rechter.