Gebrekkige uitvoering en communicatie van de notaris als vereffenaar

In de afwikkeling van een nalatenschap is het cruciaal dat de betrokken notaris als vereffenaar zijn taken nauwgezet en voortvarend uitvoert, met heldere communicatie naar alle partijen toe. In een recente zaak heeft een klager echter ernstige verwijten geuit tegen een notaris, die naar verluidt zijn taken verwaarloosde en inadequaat handelde.

Afwikkeling van de nalatenschap

Klager is de zoon van erflaatster. Erflaatster is in juni 2016 overlijden. Op 31 mei 2013 heeft zij een testament doen opmaken. In dat testament zijn klager en zijn broer onterfd en is aan hen een legaat ter grootte van de legitieme portie toegekend. De andere broer van klager is benoemd tot enig erfgenaam en executeur.

In augustus 2018 is de notaris tot vereffenaar benoemd. Klager heeft in 2022 een vordering ingesteld om het testament nietig te laten verklaren, dit verzoek is afgewezen. In juni 2023 heeft klager een verzoek tot ontslag van de vereffenaar ingediend bij de rechtbank, welke nog dient te worden behandeld. Daarnaast heeft klager een klacht ingediend bij de Kamer voor het notariaat. Klager verwijt de notaris dat hij niet reageert op klager en zijn taken als vereffenaar niet uitvoert. Klager verzoekt hierbij om de notaris te ontheffen van zijn benoeming als vereffenaar en om hem ernstig te berispen wegens niet-functioneren.

Volgens klager onderneemt de notaris geen enkele actie om te komen tot een afwikkeling van de nalatenschap, hij voert zijn taken als vereffenaar niet uit. Klager geeft aan dat de notaris volgens zijn eigen verklaring verschillende taken zou uitvoeren, waaronder het bekendmaken van zijn benoeming, het oproepen van schuldeisers, het opstellen van een boedelbeschrijving en een lijst van vorderingen, het verkopen van goederen om schulden te voldoen, het opstellen van een rekening en verantwoording en een uitdelingslijst, het voldoen aan vorderingen van schuldeisers, en het overdragen van eventueel overschot van de nalatenschap aan de erfgenamen. De notaris heeft geen van deze taken volledig uitgevoerd. Bovendien beweert de klager dat de notaris hem niet op de hoogte houdt van zijn werkzaamheden en niet reageert op e-mails en telefoongesprekken.

Standpunt notaris

De notaris verdedigt dat hij zijn taken naar eer en geweten vervult. Hij benadrukt dat hij altijd binnen 24 uur reageert op e-mails van de klager, wat het standpunt van de klager dat hij niet communiceert, weerlegt. Daarnaast stelt de notaris dat hij wel degelijk een boedelbeschrijving heeft opgesteld, maar deze nog niet ter inzage is neergelegd. De notaris geeft hierbij aan dat hij eerder met de rechter-commissaris heeft afgesproken om de procedure over de nietigverklaring van het testament af te wachten. Na het vonnis in 2022 heeft hij de rechter-commissaris benaderd om de boedelbeschrijving en verdere afwikkeling te bespreken. Echter, vanwege het aangekondigde verzoek tot ontheffing door de klager, heeft hij dat gesprek geannuleerd. Desondanks heeft de notaris nog steeds zijn taken als vereffenaar voortgezet.

Notaris als vereffenaar

Op grond van artikel 93 lid 1 Wet op het notarisambt zijn notarissen aan het tuchtrecht onderworpen. De tuchtrechter toetst of hun handelen of nalaten in strijd is met het bepaalde in de Wna en de andere toepasselijke bepalingen. Ook kan de tuchtrechter toetsen of zij voldoende zorg in acht hebben genomen ten opzichte van de (rechts)personen voor wie zij optreden en of zij daarbij hebben gehandeld zoals een behoorlijk beroepsbeoefenaar behoort te doen.

Notarissen kunnen ook tuchtrechtelijk aansprakelijk zijn voor hun handelen in een andere hoedanigheid dan notaris. Dat handelen moet dan voldoende verband houden met hun hoedanigheid van notaris in relatie tot het daarbij passende gedragsniveau, zonder dat het handelen uitsluitend aan een notaris is voorbehouden. De klacht heeft betrekking op de handelwijze van de notaris in zijn hoedanigheid van vereffenaar. Naar het oordeel van de kamer houden de gedragingen van een vereffenaar voldoende verband met het daarbij passende gedragsniveau van een notaris, zodat de notaris zich ook voor zijn handelen als vereffenaar tuchtrechtelijk moet verantwoorden.

Bij de beoordeling van deze klacht stelt de kamer voorop dat van een notaris die, al dan niet als vereffenaar, bij de afwikkeling van een nalatenschap betrokken is, mag worden verwacht dat hij de belangen van (onder meer) de erfgenamen met de grootst mogelijke zorgvuldigheid behartigt en dat hij daarbij in de gegeven omstandigheden voldoende voortvarend handelt. Vast staat dat de notaris sinds 8 augustus 2018 bij de nalatenschap betrokken is als vereffenaar. Een vereffenaar heeft diverse wettelijke verplichtingen. Zo moet hij de nalatenschap als een goed vereffenaar beheren en vereffenen. Ook moet de vereffenaar met bekwame spoed een boedelbeschrijving opmaken waarin de schulden van de nalatenschap in de vorm van een voorlopige staat zijn opgenomen. Verder moet de vereffenaar (onder meer) een rekening en verantwoording en een uitdelingslijst opstellen.

Beoordeling

Ten eerste heeft de kamer opgemerkt dat zij de notaris niet kan ontheffen van zijn functie als vereffenaar, dit dient namelijk te gebeuren door de civiele rechter.

Daarnaast is de kamer wel van oordeel dat de notaris de vereffening van de nalatenschap niet voortvarend, adequaat en kundig heeft opgemaakt. Hij heeft geen inzicht gegeven in zijn werkzaamheden als vereffenaar, wat heeft geleid tot onduidelijkheid bij de klager en de kamer. Hoewel de notaris reageert op e-mails van de klager, biedt dit geen volledig inzicht in zijn werkzaamheden, wat resulteert in gebrekkige communicatie. Bovendien heeft de notaris niet voortvarend gehandeld bij het opstellen en neerleggen van de boedelbeschrijving. Hoewel de notaris heeft aangegeven deze kwestie met de rechter-commissaris te willen bespreken, is dit geen geldige reden om de boedelbeschrijving niet ter inzage neer te leggen.

Concluderend acht de kamer de klacht gegrond. De gegronde klacht ziet op uit de Wna en daaraan gerelateerde regelgeving voortvloeiende kernwaarden in het notariaat zoals (de grootst mogelijke) zorgvuldigheid. Aan de notaris wordt de maatregel van berisping opgelegd.

Klik hier voor de volledige uitspraak van de Kamer voor het Notariaat

Zorgplicht Advocaten

Heeft u een geschil met uw notaris over de vraag of hij/zij de benodigde vakbekwaamheid, zorgvuldigheid en deskundigheid in acht heeft genomen bij de uitvoering van zijn/haar werkzaamheden? Neem dan contact met ons op.