Notaris handelt niet tuchtrechtelijk verwijtbaar

De klacht van klager gaat in de kern over de vraag of de notaris erflaatsters erfgenamen en opvolgers ten onrechte heeft geadviseerd om erflaatsters nalatenschap te verwerpen. De kamer heeft onvoldoende reden om tot het oordeel te komen dat de notaris tuchtrechtelijk verwijtbaar heeft gehandeld.

Het procesverloop

Erflaatster heeft tijdens haar leven schenkingen gedaan aan begiftigden. Die schenkingen zouden pas opeisbaar worden bij haar dood. De schenkingen op papier zijn neergelegd in notariële akten, die door een andere notaris zijn gepasseerd. In de akten staat vermeld dat erflaatster aan de begiftigden een jaarlijkse rente van 6% is verschuldigd. De schenkingen zijn niet uitgevoerd tijdens erflaatsters leven. Vanaf 2016 heeft erflaatster de over de schenkingen op papier verschuldigde rente niet meer aan de begiftigden voldaan.

In 2021 is erflaatster overleden. Zij was ten tijde van haar overlijden ongehuwd en niet geregistreerd als partner. Erflaatster heeft in haar laatste testament de echtgenote van klager, de zoon van klager en de kinderen van haar zus tot haar erfgenamen benoemd en zij heeft klager benoemd tot executeur van haar nalatenschap. Klager heeft in zijn hoedanigheid van executeur de notaris opdracht gegeven om erflaatsters nalatenschap af te wikkelen.

Op advies van de notaris hebben erflaatsters erfgenamen en hun opvolgers de nalatenschap verworpen. De notaris heeft de betreffende 26 akten van verwerping opgemaakt. Op 9 maart 2021 heeft de notaris de verklaring van executele gepasseerd.

Nadien heeft klager de notaris te kennen gegeven dat de 26 akten van verwerping onnodig en overbodig waren en heeft hij de notaris verzocht om terugbetaling van de reeds voldane declaratie(s). De notaris heeft na bijna een jaar geen gehoor gegeven aan dit verzoek.

De klacht

Klager verwijt de notaris dat hij onzorgvuldig heeft gehandeld. De klacht bestaat, kort gezegd, uit de volgende klachtonderdelen.

1. De notaris heeft erflaatsters erfgenamen en opvolgers ten onrechte geadviseerd om erflaatsters nalatenschap te verwerpen. De door hem opgemaakte akten van verwerping en de daarmee gemoeid gaande declaratie(s) waren onnodig en overbodig.

2. De notaris is tekortgeschoten in de communicatie met klager.

De beoordeling

Klachtonderdeel 1

De notaris voert hiertegen aan dat zijn advies aan erflaatsters erfgenamen en hun opvolgers om erflaatsters nalatenschap te verwerpen, juist was. Onder de begiftigden van de schenkingen bevinden zich erfgenamen van erflaatster en personen die geen erfgenamen van erflaatster zijn. Het feit dat erflaatster tijdens leven de door haar verschuldigde rente over de schenkingen op paper niet (volledig) heeft voldaan, heeft niet als gevolg dat de schenkingen zijn vervallen. Deze schenkingen moesten na erflaatsters overlijden worden uitgevoerd en hebben ervoor gezorgd dat het saldo van erflaatsters nalatenschap negatief is. Het niet betalen van de rente heeft enkel tot gevolg dat de schenkingen op papier worden geacht krachtens erfrecht door overlijden te zijn verkregen en dat hierover daarom erfbelasting wordt geheven.

De kamer overweegt dat de klacht van klager speelt tegen de achtergrond van de discussie over het al dan niet civielrechtelijke bestaan van de door erflaatster tijdens leven gedane schenkingen op papier. Deze discussie dient echter niet plaats te vinden in onderhavige tuchtprocedure. De beantwoording van de vraag of de schenkingen op papier zijn vervallen, is voorbehouden aan de civiele rechter.

Wel wijst de kamer erop dat bij de beantwoording van de vraag of de schenkingen in civielrechtelijk opzicht al dan niet zijn vervallen, onder meer artikel 7:177 lid 1 Burgerlijk Wetboek van belang is. Dit artikel bepaalt dat een schenking vervalt met het overlijden van de schenker voor zover die de strekking heeft eerst na het overlijden van de schenker te worden uitgevoerd en niet reeds tijdens het leven van de schenker is uitgevoerd, tenzij de schenking door de schenker persoonlijk is aangegaan en van de schenking een notariële akte is opgemaakt.

De enkele omstandigheid dat een schenker tijdens leven geen rente (meer) heeft betaald aan de begiftigde van een schenking op papier kan weliswaar fiscale gevolgen hebben, maar brengt niet automatisch met zich dat de schenking civielrechtelijk gezien is vervallen bij overlijden van de schenker.

Klachtonderdeel 2

De notaris betwist dat hij is tekortgeschoten in de communicatie en voert hiertegen aan dat hij klager in verschillende stukken heeft geprobeerd duidelijk te maken dat de onderhavige schenkingen op papier door het niet betalen van de daarover verschuldigde rente fiscaal gezien weliswaar niet als schenkingen worden aangemerkt, maar civielrechtelijk gezien wel.

Gelet op het gemotiveerde verweer van de notaris heeft de kamer onvoldoende informatie/aanknopingspunten, waarbij het op de weg van klager ligt deze aanknopingspunten aan te dragen, om tot het oordeel te komen dat de notaris tuchtrechtelijk verwijtbaar heeft gehandeld. Van de notaris kan ook niet gevergd worden dat hij klager steeds moet blijven uitleggen hoe fiscaal- en civielrechtelijk de vork in de steel zit.

De beslissing

De kamer oordeelt dat de notaris niet tuchtrechtelijk verwijtbaar heeft gehandeld en verklaart de klacht op beide onderdelen ongegrond.

Hier kunt u de gehele uitspraak van de Kamer voor het notariaat lezen.

Zorgplicht Advocaten

Heeft u als klant, stakeholder of derde een klacht of schade geleden als gevolg van een fout van een accountant, neem dan contact met ons op voor vrijblijvend gesprek. De advocaten van Zorgplicht Advocaten hebben jarenlange ervaring met het adviseren over de zorgplicht van een accountant of boekhouder. Tevens hebben onze advocaten ervaring met het voeren van een klachtprocedure bij de Accountantskamer of het voeren van een procedure bij de civiele rechter.