Notaris niet aansprakelijk: hoe ver reikt de zorgplicht bij hypotheekakten?

Als u schade hebt geleden door een onzorgvuldige notaris of andere financiële dienstverlener, is het belangrijk om te weten waar u juridisch staat. In dit artikel bespreken we een recente uitspraak van het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch over de zorgplicht van een notaris. De centrale vraag was of de notaris aansprakelijk was voor schade die ontstond nadat een geldlening via een hypotheekakte was vastgelegd. Het hof oordeelde van niet. We leggen uit waarom – en wat dit voor u kan betekenen als u in een vergelijkbare situatie verkeert.

Wat speelde er? Een hypotheek, een lening en een verlies

De zaak betrof een man ([appellant]) die € 220.000 leende van een derde ([persoon A]). Als zekerheid werd een hypotheek gevestigd op zijn woning. Die hypotheekakte werd verleden door een notaris. Het geld gaf hij vervolgens door aan een andere persoon ([persoon B]), die hem niet terugbetaalde. Daardoor kon [appellant] zelf de lening aan [persoon A] niet nakomen. Zijn woning werd uiteindelijk onderhands verkocht, met verlies. Jaren later stelde hij de notaris aansprakelijk. Volgens hem had de notaris moeten ingrijpen, door hem te waarschuwen voor de risico’s van deze constructie.

De juridische kern: zorgplicht van de notaris

Een notaris heeft een zorgplicht. Dat betekent dat hij bij het uitvoeren van zijn ambt de belangen van alle betrokken partijen zorgvuldig moet afwegen. Die zorgplicht komt voort uit artikel 17 van de Wet op het notarisambt. Concreet moet de notaris onder meer:

• controleren of partijen begrijpen wat zij ondertekenen (wilscontrole);
• uitleg geven over belangrijke gevolgen van een akte, zoals het recht van parate executie (dat is het recht van een schuldeiser om zonder rechterlijke tussenkomst een onderpand te verkopen bij wanbetaling);
• waarschuwen voor evidente risico’s, als die hem kenbaar zijn.

Maar die zorgplicht heeft ook grenzen. De notaris hoeft bijvoorbeeld geen onderzoek te doen naar alle achterliggende afspraken of motieven van de partijen, tenzij daar aanleiding toe is.

Waarom werd de notaris niet aansprakelijk gesteld?

Het hof bevestigde het eerdere oordeel van de rechtbank: de notaris had zijn zorgplicht niet geschonden. Volgens het hof:

• was het niet duidelijk dat de notaris wist of had moeten weten dat het geld naar een derde zou gaan;
• had de notaris voldoende uitleg gegeven over het recht van parate executie;
• mocht de notaris erop vertrouwen dat [appellant], die al eerder een hypotheek had gevestigd, de gevolgen van zijn handeling begreep;
• hoefde de notaris niet te beoordelen of het doorlenen van het bedrag verstandig was – dat valt buiten zijn taak.

Kortom: de notaris was slechts verantwoordelijk voor het passeren van de hypotheekakte en had voldoende uitleg gegeven over de gevolgen. Voor de risico’s van de achterliggende afspraken droeg de cliënt zelf de verantwoordelijkheid.

Belang voor andere situaties: wanneer is een notaris wél aansprakelijk?

Hoewel in deze zaak de notaris vrijuit ging, zijn er wél situaties waarin een notaris aansprakelijk kan zijn. Denk aan:

• het niet informeren over belangrijke juridische gevolgen van een akte;
• het passeren van een akte terwijl duidelijke signalen van misbruik of onbegrip aanwezig zijn;
• het verzuimen van de wilscontrole, bijvoorbeeld bij kwetsbare partijen of onduidelijke afspraken.

Bent u bijvoorbeeld benadeeld doordat een notaris niet controleerde of u een akte écht begreep? Of heeft u een hypotheekakte ondertekend zonder duidelijke uitleg over de risico’s? Dan kan sprake zijn van een onrechtmatige daad, wat aansprakelijkheid en schadevergoeding mogelijk maakt.

Zorgplicht geldt voor meer dan alleen notarissen

Niet alleen notarissen, maar ook accountants, fiscalisten, makelaars, boekhouders en andere financiële dienstverleners hebben een zorgplicht. Zij moeten cliënten goed en volledig adviseren. Doen ze dat niet – bijvoorbeeld door foutieve belastingaangiften, ondeugdelijk beleggingsadvies of het verzwijgen van risico’s – dan kunnen zij aansprakelijk zijn voor uw schade.

Twijfelt u aan de zorgvuldigheid van een adviseur? Laat het beoordelen

Heeft u schade geleden doordat een notaris, accountant of ander financieel dienstverlener zijn zorgplicht niet is nagekomen? Dan is het belangrijk om snel en doordacht te handelen. De juridische beoordeling van de zorgplicht hangt af van concrete omstandigheden: wat wist de dienstverlener, wat had hij moeten doen, en wat zijn de gevolgen geweest?

Laat uw situatie beoordelen door Zorgplicht Advocaten

Bij Zorgplicht Advocaten zijn wij gespecialiseerd in zaken waarin financiële dienstverleners hun zorgplicht mogelijk hebben geschonden. Wij onderzoeken of er juridische gronden zijn voor aansprakelijkheid, helpen bij schadevaststelling en procederen indien nodig.

Twijfelt u of uw notaris of adviseur een fout heeft gemaakt? Neem dan direct contact op met Zorgplicht Advocaten voor een vrijblijvende eerste beoordeling van uw zaak.

Samen zoeken wij uit of u schade kunt verhalen op basis van schending van de zorgplicht.