Notaris wordt beticht van onvoldoende onderzoek naar vrije wilsvorming en wilsbekwaamheid

In een recente zaak betreffende een testamentaire kwestie, heeft een notaris het testament van de vader van klaagster gepasseerd, waarbij de kinderen uit zijn eerste huwelijk niet als erfgenamen werden benoemd. Klaagster heeft de notaris beschuldigd van onzorgvuldig handelen door het onvoldoende onderzoeken naar de onafhankelijke vrije wilsvorming en wilsbekwaamheid van erflater.

Het testament

Op 7 oktober 2016 heeft de notaris het testament van de vader van klaagster (hierna: erflater) gepasseerd. In dit testament heeft erflater zijn kinderen uit zijn eerste huwelijk, klaagster en haar broer, niet tot erfgenamen benoemd maar wel een bedrag ter grootte van hun legitieme portie gelegateerd, opeisbaar na het overlijden van zijn partner, mevrouw [A]. Uit dit tweede huwelijk is één dochter geboren. Erflater is op 5 september 2022 overleden.

Klaagster heeft op 21 november 2022 vragen gesteld over de totstandkoming van het testament, waarop de notaris op 30 december 2022 heeft gereageerd met details over de totstandkoming van het testament en de bevestiging dat er geen twijfel was over de wilsbekwaamheid van erflater.

In april 2023 heeft de advocaat van klaagster verdere vragen gesteld over de wijze waarop de notaris onderzoek heeft gedaan naar de wilsbekwaamheid van erflater. De notaris heeft hierop gereageerd in een brief van 30 mei 2023, waarin hij bevestigt dat er tijdens de gesprekken met erflater geen aanleiding was om te twijfelen aan zijn wilsbekwaamheid, en dat er voldoende onderzoek is gedaan naar dit aspect.

Onvoldoende onderzoek naar onafhankelijke vrije wilsvorming en wilsbekwaamheid

Klaagster verwijt de notaris onzorgvuldig handelen, door het onvoldoende onderzoeken naar en/of borgen van de onafhankelijke vrije wilsvorming van erflater en het nalaten om zich op toereikende wijze te overtuigen van de wilsbekwaamheid van erflater, hoewel daarvoor indicatoren aanwezig waren. Klaagster stelt dat dit heeft geresulteerd in beschadiging van het vertrouwen in het notariaat en het vertrouwen in de beroepsuitoefening van de notaris.

Notarieel tuchtrecht

Op grond van artikel 93 lid 1 Wet op het notarisambt zijn notarissen, toegevoegd notarissen en kandidaat-notarissen aan het tuchtrecht onderworpen. De tuchtrechter toetst of hun handelen of nalaten in strijd is met het bepaalde in de Wna en andere toepasselijke bepalingen. Ook kan de tuchtrechter toetsen of zij voldoende zorg in acht hebben genomen ten opzichte van de (rechts)personen voor wie zij optreden en of zij daarbij hebben gehandeld zoals een behoorlijk beroepsbeoefenaar behoort te doen.

Standpunten van de partijen

Volgens klaagster waren er omstandigheden aanwezig die de notaris alert hadden moeten maken op de mogelijke beïnvloeding van erflater zoor zijn partner. Zo heeft de partner van erflater het initiatief genomen voor een afspraak met de notaris en had zij hier een direct belang bij, omdat het testament haar en haar dochter bevoordeelt en nadele van de kinderen uit het eerste huwelijk van erflater. Het testament heeft dan ook ingrijpende gevolgen, in het bijzonder de onterving van klaagster en haar broer. Daarnaast zijn de hoge leeftijd van erflater, zijn slechte gehoor en het leeftijdsverschil van 11 jaar tussen erflater en zijn partner, aanleidingen om aan mogelijke beïnvloeding van de partner van erflater te twijfelen.

Klaagster beweert dat de notaris onzorgvuldig heeft gehandeld door het testament niet buiten de aanwezigheid van de partner te bespreken en niet te verifiëren of de erflater wilsbekwaam was, zoals vereist volgens het Stappenplan beoordeling wilsbekwaamheid.

De notaris betoogt dat ze erflater herhaaldelijk heeft gesproken en uitvoerige besprekingen heeft gevoerd over zowel zijn testament als dat van zijn partner. Ze heeft de wensen van de erflater getoetst en zijn begrip van de gevolgen van het testament geverifieerd. Ze heeft ook testvragen gesteld om zijn gehoor en begrip te evalueren. Ondanks het leeftijdsverschil tussen de erflater en zijn partner, observeerde de notaris een man met autoriteit en begrip van de situatie. Ze heeft geen tekenen van druk op de erflater waargenomen en concludeert dat hij duidelijk, consistent en ondubbelzinnig was in zijn beslissingen.

Beoordeling

De kamer heeft geen redenen om te twijfelen aan de betrouwbaarheid van de verklaring van de notaris, waaruit volgt dat zij voldoende alert is geweest op de wilsbekwaamheid van erflater, dat zij geen aanleiding had aan die wilsbekwaamheid te twijfelen en dat haar van ongewenste beïnvloeding door de partner van erflater ook niet is gebleken. Dit leidt ertoe dat de klacht van klaagster ongegrond wordt verklaard.

Klik hier voor de volledige uitspraak van de Kamer voor het notariaat.

Zorgplicht Advocaten

Heeft u een geschil met uw notaris over de vraag of hij/zij de benodigde vakbekwaamheid, zorgvuldigheid en deskundigheid in acht heeft genomen bij de uitvoering van zijn/haar werkzaamheden? Neem dan contact met ons op.