Verwijtbaar handelen door uw adviseur? Zo krijgt u zicht op uw rechten

Stel: u schakelt een accountant in, een makelaar of financieel adviseur, maar later ontdekt u dat die dienstverlener ernstig tekort is geschoten. Bijvoorbeeld omdat er sprake is van verwijtbaar handelen — een term die terugkeert in de uitspraak van het gerecht in kwestie. In deze zaak ging het om een fout door een dienstverlener: een onjuist advies dat aanzienlijke schade veroorzaakte. Voor u als particulier of ondernemer is dit relevant: ook bij uw accountant, boekhouder, makelaar, financieel adviseur of notaris kan sprake zijn van verwijtbaar handelen, met alle gevolgen van dien. U wilt weten: wat betekent dat voor míj, wat zijn mijn opties? Kortom: wat zijn uw rechten als u met dit soort fouten te maken krijgt? In deze blog leest u wat uw rechten zijn als u hiermee te maken krijgt.

Wat ging er mis in deze zaak?

In de besproken uitspraak (zonder dat we hier de exacte ECLI vermelden) had een cliënt een professionele dienstverlener ingeschakeld. De adviseur verrichtte werkzaamheden, maar handelde — naar het oordeel van de rechter — niet conform de geldende normen die aan diens beroep mochten worden gesteld. Er was sprake van een fout of nalatigheid die verder ging dan een kleine onoplettendheid: door het handelen van de adviseur ontstond meetbare schade bij de cliënt. Juist in die situatie van verwijtbaar handelen is het van belang te onderzoeken of de dienstverlener aansprakelijk kan worden gesteld. Omdat de cliënt zich op zijn vertrouwen in de adviseur stelde, speelde het element van zorgplicht een rol — namelijk: de plicht van de dienstverlener om zorgvuldig en adequaat op te treden.

In de praktijk kan dit zich voordoen bij uw accountant als de jaarrekening onjuist wordt opgesteld of fiscale adviezen ontbreken, bij uw boekhouder als btw-aangiftes gemist worden of de administratie slordig is, en bij uw makelaar als informatie ontbreekt of verborgen gebreken niet worden gemeld. In al die gevallen is verwijtbaar handelen relevant: de vraag is of de adviseur het aan hem te stellen redelijk te achten niveau van zorg en deskundigheid heeft geschonden.

Wat vond de rechter?

De rechter beoordeelde of er sprake was van een schending van de zorgplicht (de verplichting om zorgvuldig te handelen), en of die schending leidde tot aansprakelijkheid voor de schade van de cliënt. Daarbij werd gekeken of de dienstverlener verwijtbaar heeft gehandeld: dat wil zeggen, of de professional zich zodanig heeft verzaakt in zijn verplichtingen dat hem een verwijt kan worden gemaakt.

Volgens gevestigde jurisprudentie rust op professionele dienstverleners jegens particuliere cliënten een bijzondere zorgplicht: zij moeten adequaat informeren en een zekere standaard van deskundigheid in acht nemen. De rechter oordeelde dat de dienstverlener in deze zaak die zorgplicht had geschonden, en dat het handelen van de adviseur dus als verwijtbaar aangemerkt kon worden. De cliënt mocht rekenen op een niveau van zorg dat gegeven het beroep redelijk was, en dat niveau was niet gehaald.

Belangrijk in de uitspraak was verder dat er schade was ontstaan door het verwijtbare handelen — dus er moest causaal verband zijn tussen het niet-zorgvuldig handelen en de financiële nadelen voor de cliënt. De rechter oordeelde dat de adviseur hiervoor aansprakelijk was, zodat de cliënt een vordering tot schadevergoeding kon instellen.

Wanneer is een adviseur aansprakelijk?

Voor aansprakelijkheid gelden enkele kernpunten:

• Zorgplicht: De professional heeft de plicht om zorgvuldig en deskundig te handelen. Wanneer deze zorg niet wordt betracht, is er sprake van een tekortkoming in de nakoming (wanprestatie) of van onrechtmatig handelen.
• Verwijtbaar handelen: Het maakt uit of de gedragingen van de adviseur redelijkerwijs niet aanvaardbaar zijn gezien zijn beroep en de verwachtingen van de cliënt. Bij verwijtbaar handelen is de fout zodanig dat de adviseur een verwijt kan worden gemaakt.
• Causaal verband: Er moet een direct verband zijn tussen de fout van de dienstverlener en de schade die de cliënt lijdt.
• Schade: De cliënt moet aantonen welke schade is geleden — bijvoorbeeld gemiste opbrengsten, extra kosten, boetes of verrekeningen — en dat deze schade toerekenbaar is aan het handelen van de professional.
• Zakelijke context: Bij ondernemers in relatie tot adviseurs speelt mee of zij professioneel zijn of juist particulier handelen. De zorgplicht kan sterker zijn wanneer de cliënt als particulier optreedt en minder deskundig is.

In de uitspraak werd dus beoordeeld of voldaan was aan deze criteria: was de zorgplicht geschonden, was het handelen verwijtbaar, was er schade en was deze schade causaal verband houdend met de fout? Wanneer al die elementen aanwezig zijn, is de adviseur aansprakelijk en kan de cliënt schadevergoeding vorderen. Voor u als particuliere of zakelijke cliënt is het belangrijk te realiseren dat een fout op zich niet automatisch leidt tot aansprakelijkheid; het gaat juist om het verwijtbare karakter en de verhouding tot de zorgplicht.

Wat betekent dit voor u?

Als u in een vergelijkbare situatie zit — bijvoorbeeld uw accountant maakte een fout in de jaarrekening waardoor u een boete of naheffing kreeg, of uw notaris liet een verjaring voorbijgaan door slordigheid — dan betekent deze uitspraak het volgende voor u:

• U kunt nagaan of uw adviseur een zorgplicht had ten opzichte van u als cliënt. Bijvoorbeeld: heeft de makelaar u volledig geïnformeerd? Heeft de boekhouder correct de administraties verwerkt?
• U kunt vervolgens kijken of er sprake is van verwijtbaar handelen: heeft de dienstverlener gehandeld op een manier die niet acceptabel is gelet op zijn professie?
• U moet de schade in kaart brengen: welke kosten of verliezen heeft u geleden? Heeft het handelen van de adviseur direct tot die schade geleid?
• U kunt overwegen om de adviseur aansprakelijk te stellen. Dit kan door middel van een brief waarin u de adviseur wijst op zijn tekortkoming en de schade claimt — eventueel later gevolgd door juridische stappen.

Voor ondernemers geldt dat zij iets meer van hun adviseur mogen verwachten dan een consument, omdat zij geacht worden een zekere mate van deskundigheid in huis te hebben. Hoewel dat geen vrijbrief is voor fouten, kan dit meespelen bij de beoordeling van de aansprakelijkheid.

Wat kunt u doen bij een fout van uw adviseur?

• 1. Documenteer de situatie: Leg vast wat de opdracht was, welke adviezen of werkzaamheden zijn uitgevoerd, wat er misging en welke schade is ontstaan.
• 2. Stel de dienstverlener aansprakelijk: Stuur een aansprakelijkheidsbrief waarin u uitlegt wat er volgens u fout is gegaan, waarom u verwijtbaar handelen ziet en welke schade u lijdt.
• 3. Onderbouw uw schadeclaim: Maak een overzicht van de schade: bijvoorbeeld kosten, gederfde winst, extra belastingen of boetes. Voeg documentatie toe zoals jaarrekeningen, correspondentie, adviezen of rapporten.
• 4. Beoordeel of mediation of gerechtelijke stappen zinvol zijn: Soms is een minnelijke regeling mogelijk. Anders kunt u een procedure starten om aansprakelijkheid te laten vaststellen en schade te laten vergoeden.
• 5. Laat uw zaak beoordelen door een specialist: Omdat de beoordeling van verwijtbaar handelen en zorgplicht specialistisch is, is het verstandig deskundige juridische bijstand in te schakelen.

Voorbeelden in de praktijk zijn legio: een boekhouder die herhaaldelijk btw-aangiften te laat indient waardoor u boetes krijgt; een makelaar die informatie over verborgen gebreken nalaat; een financieel adviseur die verkeerde beleggingsadviezen geeft waardoor u verliezen lijdt — telkens is de kern of er sprake is van verwijtbaar handelen en schending van zorgplicht.

Voorbeelden uit de praktijk

• Accountant: Een ondernemer schakelt een accountant in en ontdekt later dat de jaarrekening fouten bevat waardoor extra belasting en boete volgen. De accountant heeft zijn zorgplicht geschonden door niet adequaat te controleren. Dit kan leiden tot aansprakelijkheid voor verwijtbaar handelen.
• Makelaar: Een particulier koopt een woning via een makelaar die niet alle relevante gebreken meldt. Later blijkt er schimmel- of constructieprobleem te zijn waardoor herstelkosten ontstaan. De makelaar kan aansprakelijk zijn als verwijtbaar handelen wordt aangenomen.
• Financieel adviseur: Een adviseur raadt een risicovol beleggingsproduct aan zonder de cliënt voldoende te informeren over de potentiële verliezen. De cliënt lijdt schade. Ook hier rust op de adviseur een bijzondere zorgplicht, en verwijtbaar handelen kan worden geoordeeld.

In al deze gevallen is de boodschap: laat het niet zomaar zitten, onderzoek of de adviseur verwijtbaar heeft gehandeld, en onderneem actie.

Afsluiting

Heeft u schade geleden door verwijtbaar handelen van uw accountant, boekhouder, makelaar, financieel adviseur of notaris? Zorgplicht Advocaten is gespecialiseerd in procedures tegen dienstverleners die hun zorgplicht hebben geschonden. Wij helpen particulieren en ondernemers die in conflict zijn geraakt met adviseurs of professionals en die hun schade vergoed willen krijgen.

Wilt u weten of u recht heeft op vergoeding vanwege verwijtbaar handelen van uw dienstverlener? Neem dan contact met ons op. Wij beoordelen uw zaak en helpen u met het verhalen van uw schade.