Accountant krijgt berisping wegens onzorgvuldig en niet vakbekwaam handelen

Een klacht tegen een accountant die een samenstellingsopdracht en een opdracht voor het opstellen van een rapport van feitelijke bevindingen heeft aanvaard en uitgevoerd voor een vennootschap waarvan het faillissement al was aangevraagd. Accountantskamer legt een berisping op.

Het procesverloop

Een BV is een moedervennootschap (moeder-BV) van drie andere vennootschappen. Een van de vennootschappen is gevestigd in Duitsland. De moeder-BV heeft een bedrag van € 6 miljoen geleend van een ander bedrijf. In februari 2019 heeft een andere BV de dan nog openstaande schuldvordering van € 4.7 miljoen overgenomen. In april 2019 heeft deze BV met betrekking tot deze vordering overeenstemming bereikt over de betaling van een bedrag van € 500.000 tegen finale kwijting.

Een dochter van de vennootschap in Duitsland wordt failliet verklaard. In april 2019 is een tegeldemakingsovereenkomst gesloten waarin is afgesproken dat de door Duitse vennootschap onder eigendomsvoorbehoud aan de failliet verklaarde inkoop-BV geleverde voorraad voor € 6 miljoen wordt verkocht aan een derde partij voor een bedrag van € 2.5 miljoen.

De daadwerkelijke betaling heeft echter niet plaatsgevonden op een bankrekening van de Duitse vennootschap, maar op een bankrekening van de moeder-BV. Deze betaling is door de moeder-BV in juli 2019 geboekt in de rekening-courantverhouding van de moeder-BV met de Duitse vennootschap. Daarnaast is € 3 miljoen gebruikt om een eerder door de derde aan de failliete inkoop-BV verstrekte lening af te lossen. De Duitse vennootschap had zich borg gesteld voor deze lening.

De moeder-BV failliet

De Duitse vennootschap is vervolgens ook failliet verklaard met aanstelling van klagers als haar curatoren. In augustus 2019 hebben klagers een verzoek ingediend tot faillietverklaring van de moeder-BV, omdat zij menen dat de Duitse vennootschap een vordering van € 3.7 miljoen op de moeder-BV heeft en de moeder-BV geen gehoor heeft gegeven aan de sommatie tot betaling van dat bedrag. De accountant wordt verzocht om de jaarrekening over 2018 samen te stellen voor de moeder-BV. Daarnaast stelt hij een rapport van feitelijke bevindingen op inzake de mutaties die hebben plaatsgevonden tussen de inmiddels allebei failliet verklaarde inkoop-BV en de Duitse afnemer. In september 2019 gaat ook de moeder-BV failliet. De curatoren van de inkoop-BV zien zichzelf met lege handen achterblijven en dienen een klacht in tegen de accountant.

De klacht

De klagers verwijten de accountant dat hij:

– De accountant had de opdracht om de enkelvoudige jaarrekening van de moeder-BV samen te stellen niet mogen aanvaarden;

– De accountant heeft niet juist gehandeld bij de uitvoering van de samenstellingsopdracht;

– De accountant had de opdracht om een rapport van feitelijke bevindingen op te stellen niet mogen aanvaarden;

– De accountant heeft niet juist gehandeld bij de uitvoering van de opdracht tot het opstellen van een rapport van feitelijke bevindingen;

– De accountant heeft de indruk gewekt partijdig te zijn.

De beoordeling van de Accountantskamer

De aanvaarding van de samenstellingsopdracht

De Accountantskamer oordeelt dat een faillissementsaanvraag geen reden is om de opdracht af te wijzen. Dit geldt ook als de accountant weet of behoort te weten dat de samengestelde jaarrekening zal worden gebruikt in een faillissementsprocedure. Bovendien geldt niet dat een accountant geen samenstellingsopdracht mag aanvaarden van een controleplichtige cliënt. Dat wordt pas anders zodra het de accountant duidelijk is of moet zijn dat de cliënt zich aan de controleplicht zal onttrekken. Daarvan is in dit geval geen sprake, omdat de accountant onweersproken heeft gesteld dat hij op verschillende momenten duidelijk heeft gemaakt dat de samenstellingsopdracht niet in de plaats van de wettelijke controle zou mogen komen. Dit onderdeel is ongegrond.

De uitvoering van de samenstellingsopdracht

De Accountantskamer oordeelt dat bij de uitvoering van de samenstellingsopdracht de accountant wel fouten heeft gemaakt. Omdat het faillissement was aangevraagd en er specifieke, grote posten in de jaarrekening waren opgenomen, had hij geen genoegen mogen nemen met de korte verklaringen van de bestuurder met betrekking tot de toerekening van leningen en kosten. De accountant had moeten doorvragen over de toerekening van leningen en kosten, ook omdat er met betrekking tot deze toerekening niets was vastgelegd. De accountant is daarom bij de uitvoering van de samenstellingsopdracht onvoldoende professioneel kritisch geweest en heeft gehandeld in strijd met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid. Dit onderdeel is gegrond.

De aanvaarding van de opdracht om een rapport van feitelijke bevindingen op te stellen

De accountant mocht in principe een opdracht tot het opstellen van een rapport van feitelijke bevindingen aanvaarden, vindt de Accountantskamer. Maar hij had wel moeten nagaan of de opdracht geschikt was in de gegeven omstandigheden en de verwachtingen van de beoogde gebruikers in kaart brengen. In het rapport staat vermeld dat de beoogde gebruikers zijn het bestuur en de rechtbank. De accountant heeft erkend dat hij vooraf geen overleg heeft gevoerd met de rechtbank. Om deze reden heeft hij bij de aanvaarding en formulering van de opdracht niet overeenkomstig Standaard 4400N gehandeld. Dit onderdeel is gegrond.

Het rapport van feitelijke bevindingen

Hoewel hij in de opdrachtbevestiging bezijden de waarheid meldde dat er overleg was geweest met de rechtbank, maakt dat niet dat hij onjuist heeft gehandeld bij het opstellen van het rapport, oordeelt de Accountantskamer. De onjuiste weergave in de opdrachtbevestiging kan dan ook niet leiden tot de conclusie dat de accountant bij de uitvoering van de opdracht onjuist heeft gehandeld.

Maar de accountant heeft in het rapport te stellige bewoordingen gebruikt. Er staat bijvoorbeeld een conclusie die een mate van zekerheid suggereert die, gelet op het bepaalde in paragraaf 5 van Standaard 4400N en de daarbij behorende toelichting, in een rapport van feitelijke bevindingen dient te worden vermeden. Bovendien is het een uitspraak over de totale hoogte van de vordering en daarmee over het object in zijn totaliteit, wat op grond van paragraaf 5 van Standaard 4400N niet is toegestaan. Dit onderdeel is gegrond.

Accountant heeft indruk gewekt partijdig te zijn

De klacht dat de accountant de indruk heeft gewekt partijdig te zijn, wordt terzijde geschoven. Het enkele feit dat de accountant eerder voor de persoonlijke vennootschap van de bestuurder van de moeder-BV heeft opgetreden is onvoldoende om aan te kunnen nemen dat sprake is van omstandigheden die een bedreiging kunnen zijn voor het zich houden aan het fundamentele beginsel van objectiviteit. Dit onderdeel is ongegrond.

De beslissing van de Accountantskamer

De klacht is gedeeltelijk gegrond. De accountant heeft gehandeld in strijd met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid. Ook is meegewogen dat sprake is van een opdracht in een niet alledaags feitencomplex waarbij van een accountant extra alertheid op het naleven van de fundamentele beginselen mag worden verwacht. De maatregel van berisping is passend en geboden volgens de Accountantskamer.

Hier kunt u de gehele uitspraak van de Accountantskamer lezen.

Zorgplicht advocaten

Heeft u als klant, stakeholder of derde een klacht of schade geleden als gevolg van een fout van een accountant, neem dan contact met ons op voor vrijblijvend gesprek. De advocaten van Zorgplicht Advocaten hebben jarenlange ervaring met het adviseren over de zorgplicht van een accountant of boekhouder. Tevens hebben onze advocaten ervaring met het voeren van een klachtprocedure bij de Accountantskamer of het voeren van een procedure bij de civiele rechter.