Bank mag hypotheek beëindigen ondanks fout tussenpersoon: geen schending van zorgplicht

Wanneer financiële dienstverleners zoals banken, accountants of notarissen fouten maken, kunnen de gevolgen groot zijn. Toch betekent een fout niet automatisch dat er sprake is van een schending van de zorgplicht. In een recente uitspraak (ECLI:NL:RBAMS:2025:3440) oordeelde de rechtbank dat ING Bank geen zorgplicht heeft geschonden, ondanks het feit dat haar klant via een tussenpersoon onjuiste informatie had verstrekt bij een hypotheekaanvraag. In deze blog leggen we uit wat deze uitspraak betekent, wat de zorgplicht inhoudt en wanneer u als ondernemer of particulier wél aanspraak kunt maken op schadevergoeding.

Wat is de zorgplicht van een financiële dienstverlener?

De zorgplicht is de wettelijke verplichting voor financiële dienstverleners om zorgvuldig en verantwoord te handelen richting hun cliënten. Dat houdt in dat zij informatie moeten inwinnen, waarschuwingen moeten geven bij risico’s en geen producten mogen aanbieden die niet passen bij de financiële situatie van de klant. Deze plicht is bedoeld om consumenten en ondernemers te beschermen tegen onverantwoorde beslissingen of misleidende informatie.

In deze zaak stelde het echtpaar dat ING haar zorgplicht had geschonden bij het verstrekken én beëindigen van een hypothecaire lening. Maar de rechter oordeelde anders. Waarom?

Vervalste gegevens via tussenpersoon: wie is verantwoordelijk?

De eisers – een echtpaar met een kapperszaak – hadden twee hypotheken afgesloten: één bij ING en één bij Florius (onderdeel van ABN AMRO). Beide hypotheken werden geregeld via een financieel adviseur. ING verstrekte de lening op basis van stukken die later vervalst bleken te zijn. Toen ING daar achter kwam, beëindigde zij de bancaire relatie en eiste zij de lening terug.

De klanten voerden aan dat zij slachtoffer waren van fraude en dat ING meer onderzoek had moeten doen. Maar de rechter stelde: een bank mag in beginsel uitgaan van de juistheid van aangeleverde gegevens. De verantwoordelijkheid voor controle van de kerngegevens – zoals inkomen en bestemming van de woning – ligt bij de klant. Zeker als het om cruciale elementen gaat, zoals het feit dat het stel een tweede woning kocht voor verhuur, terwijl ze opgaven dat ze er zelf zouden wonen.

Wanneer is een financiële dienstverlener dan wél aansprakelijk?

Er is pas sprake van schending van de zorgplicht wanneer een dienstverlener tekortschiet in de controle of advisering die redelijkerwijs van hem verwacht mag worden. Bijvoorbeeld:

• een accountant die fouten maakt in uw belastingaangifte;
• een notaris die nalaat te controleren of een transactie rechtsgeldig is;
• een financieel adviseur die risicovolle producten aanbeveelt zonder te waarschuwen.

In deze zaak had ING de stukken juist wel opnieuw bekeken, tijd gegeven om elders financiering te regelen, en terecht geoordeeld dat de lening niet was verstrekt als de juiste informatie bekend was geweest. De rechter wees alle vorderingen van de eisers af.

Registratie in het IVR-register: wat zijn de gevolgen?

Naast het beëindigen van de hypotheekrelatie, plaatste ING het echtpaar ook in haar interne verwijzingsregister (IVR). Dit register wordt gebruikt om interne risico’s te beheersen, bijvoorbeeld bij fraude. De eisers vonden dit onterecht en eisten verwijdering.

De rechter oordeelde echter dat ING voldoende belang had bij de registratie. Ook al is het IVR alleen binnen de bank zichtbaar, het kan wel gevolgen hebben voor toekomstige kredietaanvragen. Toch mag de bank dit doen als er sprake is van ernstig gedrag, zoals het verstrekken van onjuiste informatie. De duur van de registratie – acht jaar – werd gerechtvaardigd geacht.

Belang van eigen verantwoordelijkheid bij financiële transacties

Deze uitspraak onderstreept een belangrijke les: ook wanneer u werkt met een financieel adviseur, blijft u zelf verantwoordelijk voor het controleren van de kerninformatie. De rechtbank maakte duidelijk dat het inschakelen van een tussenpersoon u niet ontslaat van de plicht om de stukken te controleren. Een “ik wist het niet”-verweer houdt juridisch zelden stand.

Daarnaast laat de uitspraak zien dat banken hun relatie mogen beëindigen als het vertrouwen is geschonden – zelfs als dit voortkomt uit fouten van een derde. De toets is steeds of de financiële dienstverlener voldoende zorgvuldig heeft gehandeld.

Hulp nodig na schade door schending van de zorgplicht?

Heeft u schade geleden door fouten van een financieel adviseur, notaris of accountant? Of denkt u dat een bank, fiscalist of boekhouder zijn zorgplicht heeft geschonden bij het verstrekken van advies of diensten? Neem dan contact op met Zorgplicht Advocaten. Wij zijn gespecialiseerd in geschillen met financiële dienstverleners en beoordelen of u recht heeft op schadevergoeding.

Aarzel niet en neem vandaag nog contact met ons op. Bij Zorgplicht Advocaten staan we voor u klaar om uw positie te verdedigen – zeker wanneer het gaat om schending van de zorgplicht.