Notaris mag leveringsakte weigeren bij twijfel over integriteit transactie: zorgplicht niet geschonden

In het Nederlandse recht geldt een strikte zorgplicht voor financiële dienstverleners zoals notarissen, accountants, makelaars en boekhouders. Toch betekent dit niet dat zij altijd verplicht zijn mee te werken aan een opdracht. In een recente uitspraak van de Rechtbank Den Haag (ECLI:NL:RBDHA:2025:9873) werd geoordeeld dat een notaris terecht mocht weigeren een leveringsakte te passeren wegens vermoedens van een ongeoorloofde transactie. In deze blog bespreken wij de juridische achtergrond van deze zaak en leggen wij uit wat de zorgplicht van een notaris precies inhoudt.

Wat houdt de zorgplicht van een notaris in?

De zorgplicht is de wettelijke verplichting van een notaris om zorgvuldig, objectief en met integriteit te handelen. Dit betekent onder andere dat de notaris verplicht is om belangen van alle betrokken partijen te waarborgen, juridische risico’s te signaleren en geen medewerking te verlenen aan handelingen die mogelijk in strijd zijn met het recht of de openbare orde. Deze plicht vloeit voort uit de Wet op het notarisambt (Wna), in samenhang met andere wetten zoals de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft).

Een notaris mag zijn diensten weigeren als er serieuze aanwijzingen zijn dat de gewenste handeling mogelijk frauduleus is of andere juridische bezwaren kent. In dat geval is zelfs sprake van een verplichting tot weigering.

De casus: twijfel over eerdere transactie rechtvaardigt weigering

In deze zaak had de verkopende partij – een besloten vennootschap – een woning kort daarvoor gekocht voor € 87.500, en wilde deze enkele maanden later doorverkopen voor € 265.000. De notaris die was ingeschakeld voor de levering van deze tweede transactie, weigerde echter haar medewerking. Zij twijfelde aan de rechtmatigheid van de eerdere koopprijs (de zogenaamde B-C transactie), mede omdat deze ver onder de toen geldende WOZ-waarde lag.

De notaris stelde dat zonder een duidelijke verklaring voor deze prijs, zij geen medewerking kon verlenen aan de nieuwe overdracht (de C-D transactie). Dit weigerde zij op grond van haar zorgplicht en haar verplichtingen onder de Wwft. De verkopende partij spande daarop een kort geding aan om de notaris te dwingen haar opdracht uit te voeren. Tevergeefs.

Waarom mocht de notaris haar medewerking weigeren?

De rechter oordeelde dat de vordering van de verkopende partij niet toewijsbaar was, om meerdere redenen:

• De verkoper stelde zélf dat zij niet de opdrachtgever was van de notaris. In dat geval kan zij ook geen nakoming van de opdracht afdwingen.
• Zelfs als zij wél opdrachtgever zou zijn geweest, had de notaris het recht én de plicht om de opdracht te weigeren indien zij vermoedt dat de transactie strijdig is met het recht.
• De notaris had gemotiveerd aangegeven waarom zij twijfelde aan de eerdere verkoopprijs. De verklaring die zij van de verkoper ontving, werd onvoldoende onderbouwd geacht. Ook kreeg zij geen medewerking van de vorige notaris om hierover nadere duidelijkheid te verkrijgen.

Deze feiten rechtvaardigden volgens de rechter de conclusie dat de notaris haar zorgplicht juist zorgvuldig had uitgevoerd.

Wat betekent dit voor u als verkoper of koper?

Deze uitspraak laat duidelijk zien dat de zorgplicht van een notaris twee kanten heeft. Enerzijds moet de notaris zorgvuldig omgaan met uw belangen, anderzijds moet hij of zij ook waken voor misbruik, fraude of onverklaarbare transacties. Zeker bij grote prijsverschillen of onduidelijke constructies kan de notaris verplicht zijn om nader onderzoek te doen – en zelfs te weigeren om medewerking te verlenen.

Partijen die menen dat een notaris ten onrechte weigert om een akte op te stellen, kunnen juridische stappen overwegen. Maar die stappen slagen alleen als er geen serieuze aanwijzingen zijn voor juridische bezwaren. Een notaris heeft dus geen absolute uitvoeringsplicht, maar juist een toetsende en waarschuwende rol.

Zorgplicht geschonden? Laat uw zaak beoordelen

Heeft u te maken met schade doordat een notaris, accountant, makelaar of andere financiële dienstverlener zijn zorgplicht heeft geschonden? Bijvoorbeeld door een fout in een transactie, nalatigheid in onderzoek, of door gebrekkige advisering? Neem dan contact op met Zorgplicht Advocaten.

Wij beoordelen zorgvuldig of uw zaak kans maakt en of er sprake is van een schending van de zorgplicht. Onze advocaten hebben ruime ervaring in procedures tegen notarissen en andere beroepsbeoefenaars binnen de financiële en juridische sector. Laat ons u helpen om uw rechten te beschermen en uw schade te verhalen.

Neem vandaag nog contact op met Zorgplicht Advocaten als u vermoedt dat de zorgplicht is geschonden.