Wanneer een dienstverlener onder de loep ligt: wat een recente tuchtzaak zegt over uw rechten

Onlangs oordeelde de tuchtrechter in een opvallende tuchtzaak dat een accountant onvoldoende zorgvuldig had gehandeld bij de controle van de jaarrekening van een organisatie. Het ging daarbij onder andere om onvoldoende onderbouwing van omzet- en onderhanden-diensten-posities. Hoewel het hier formeel ging om een zaak onder tuchtrecht (het tuchtrecht is de procedure waarbij beroepsbeoefenaars zoals accountants worden aangesproken op hun beroepsgedrag), is de uitspraak ook voor u – als particulier of ondernemer – van belang wanneer u schade hebt geleden door toedoen van uw accountant, boekhouder, makelaar, financieel adviseur of notaris. In deze blog leggen we helder uit wat de uitspraak betekent, welke rechten u heeft, en hoe u bij een fout van uw dienstverlener – dus wanneer de zorgplicht is geschonden – kunt optreden.

Wat ging er mis in deze zaak?

In de zaak ging het om een accountant die de controle had uitgevoerd van de jaarrekening 2020 van een accountantsorganisatie (Accon). De klacht van de toezichthouder (Autoriteit Financiële Markten – AFM) betrof onder andere dat de accountant onvoldoende kritisch was bij de controle op ‘onderhanden diensten’ en netto-omzet. De rechter oordeelde dat onvoldoende controle-inrichting en onvoldoende doorvragen hadden plaatsgevonden, waardoor een controleverklaring werd afgegeven waarop gebruikers niet gerechtvaardigd konden vertrouwen.

Hoewel u als klant niet direct partij was in deze tuchtzaak, geeft deze uitspraak wel inzicht in wat er mis kan gaan: een beroepsbeoefenaar (accountant) heeft zijn zorgplicht – de verplichting om zorgvuldig, professioneel en conform de relevante normen te werken – geschonden. Dat betekent dat wanneer u bijvoorbeeld via uw accountant of boekhouder onjuiste jaarrekeningen, fiscaal advies of aangiften hebt ontvangen, dit voorbeeld relevant is.

Wat vond de rechter?

De rechter (uitvoerend via de tuchtrechter) oordeelde dat de klacht geheel gegrond was: de accountant had gehandeld in strijd met de fundamentele beroepsnormen van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid. Er werd een maatregel opgelegd – in dit specifieke geval een doorhaling van de inschrijving in het accountantsregister voor de duur van één maand.

Wat valt hieruit af te leiden voor u? Ten eerste dat het tuchtrecht daadwerkelijk functioneert: wanneer een beroepsbeoefenaar zijn zorgplicht schendt, kan dat leiden tot disciplinaire maatregelen. Daarnaast laat het zien dat de normen waarop een dienstverlener (zoals een accountant) beoordeeld wordt, streng zijn: het gaat niet alleen om óf er fouten zijn gemaakt, maar ook of de beroepsbeoefenaar voldoende toetsing heeft uitgevoerd, voldoende kritisch was, goed heeft doorgevraagd en betrouwbaar geïnformeerde controle- of adviestaken heeft uitgevoerd.

Wanneer is een adviseur of dienstverlener aansprakelijk?

Als u met een accountant, boekhouder, makelaar, financieel adviseur of notaris in conflict bent geraakt — bijvoorbeeld door een foutieve jaarrekening, onjuiste fiscale adviezen, een verkoop met verborgen gebreken of een fout in een akte — is het belangrijk om te weten wanneer u een beroep kunt doen op aansprakelijkheid. Aansprakelijkheid betekent dat de dienstverlener (mede) verantwoordelijk is voor de gevolgen van zijn fout of nalatigheid. De kernbegrippen zijn:

• Zorgplicht: de verplichting van de dienstverlener om de cliënt te behartigen met de mate van zorg die mag worden verwacht.
• Wanprestatie: wanneer iemand zijn contractuele verplichtingen niet nakomt.
• Fout (schuld): wanneer de dienstverlener niet handelt zoals een zorgvuldig professional in zijn positie had moeten doen.
• Schade: het verlies dat u lijdt als gevolg van de fout of wanprestatie.
• Causaal verband: u moet aantonen dat de fout geleid heeft tot de schade.

In civiele procedures geldt dat u moet aantonen dat de zorgplicht is geschonden (de dienstverlener handelde niet zorgvuldig), dat daaruit de fout is ontstaan en dat u daardoor schade hebt. Bijvoorbeeld: uw boekhouder vergeet tijdig uw btw-aangifte in te dienen waardoor u boetes krijgt; of uw financieel adviseur geeft een onjuist beleggingsadvies dat tot verlies leidt.

In de tuchtzaak hierboven werd niet primair civiel recht toegepast, maar de normen geven wel aan welke professionele standaard van een accountant wordt verwacht — en die standaard is nauw verwant aan de civiele aansprakelijkheidsnorm. Dat betekent: wanneer uw accountant of adviseur niet de vereiste zorg heeft betracht, is er een sterker uitgangspunt om aansprakelijkheid te onderbouwen.

Wat betekent dit voor u?

Als u zich herkent in een situatie waarin u schade hebt geleden door de fout van uw accountant, boekhouder, makelaar, financieel adviseur of notaris, dan heeft de uitspraak van deze tuchtzaak praktische implicaties voor uw rechten. Bijvoorbeeld:

• U kunt erop letten of de dienstverlener zijn werkzaamheden zó heeft uitgevoerd dat hij had moeten doorvragen, controleren en adviseren. Wanneer dat ontbreekt, is de kans groter dat er sprake is van schending van de zorgplicht.
• U weet dat zelfs beroepsorganisaties toezicht houden en tuchtrechtelijke sancties worden opgelegd; dit versterkt uw onderhandelingspositie of procedurele positie.
• U beseft dat het belangrijk is om helder te hebben welke schade u hebt geleden – want alleen dan kunt u een vordering opstellen richting de dienstverlener.
• U ziet dat disciplines zoals accountantszaakstukken, fiscale adviezen, jaarverslagen, akten, makelaarsrapportages, allemaal onder een vergelijkbare norm kunnen vallen: de norm van zorgvuldig handelen.

Daarom, als u vermoedt dat uw dienstverlener fouten heeft gemaakt, is het verstandig om de situatie zorgvuldig in kaart te brengen, eventueel samen met een gespecialiseerde advocatenpartij zoals Zorgplicht Advocaten.

Wat kunt u doen bij een fout van uw adviseur?

• 1. Aansprakelijk stellen: stuur een schriftelijke brief aan de dienstverlener waarin u aangeeft dat u hem aansprakelijk stelt voor de schade. Benoem wat er misging en waarom u meent dat sprake is van schending van de zorgplicht of wanprestatie.
• 2. Schade onderbouwen: maak duidelijk welke financiële schade u hebt geleden – dit kan zijn boetes, extra kosten, gederfde opbrengst, waardedaling, enzovoorts. Voeg bewijs toe: facturen, correspondentie, rapportages, jaarrekeningen, enz.
• 3. Bewijs verzamelen: verzamel alle relevante stukken, zoals de opdrachtbevestiging, e-mails, foutieve adviezen, jaarrekeningen of tuchtstukken die relevant kunnen zijn.
• 4. Procedure overwegen: veel schadeclaims beginnen met onderhandeling of bemiddeling; in andere gevallen volgt een civiele procedure. Ook kunt u nagaan of er tuchtrechtelijk iets speelt – dit kan uw zaak versterken.
• 5. Schakel juridisch specialisme in: bij dienstverleners zoals accountants, boekhouders, makelaars en notarissen is specialistische kennis vereist – zowel van het vakgebied als van aansprakelijkheidsrecht en zorgplicht. Zorgplicht Advocaten kan u hierin begeleiden.

Voorbeelden uit de praktijk

• Boekhouder: Een ondernemer schakelde een boekhouder in voor btw-aangiftes, maar de boekhouder deed deze te laat of helemaal niet, waardoor boetes en rente ontstonden. Dit kan schending van zorgplicht en aansprakelijkheid opleveren.
• Makelaar: Een particulier kocht een woning via een makelaar die informatie over verborgen gebreken achterhield. De makelaar schond zijn informatie- en zorgplicht; de koper leed schade en vorderde vergoeding.
• Notaris: Een notaris stelde een akte op waarin een verjaringstermijn verkeerd was verwerkt, waardoor de cliënt rechten verloor. De notaris was verplicht zorgvuldig te handelen en kan aansprakelijk zijn.
• Financieel adviseur: Een adviseur gaf een onjuist beleggingsadvies zonder waarschuwing voor de risico’s. De cliënt leed verlies en stelde de adviseur aansprakelijk wegens schending van de zorgplicht.

In al deze gevallen speelt het begrip zorgplicht, het professionaliteitsniveau van de dienstverlener, en de vraag of u als cliënt erop mocht vertrouwen dat de adviseur of dienstverlener op juiste wijze handelde.

Afsluiting

Heeft u schade geleden omdat uw accountant, boekhouder, makelaar, financieel adviseur of notaris zijn zorgplicht schond – bijvoorbeeld doordat een tuchtzaak laat zien wat er allemaal mis kan gaan – dan staat Zorgplicht Advocaten voor u klaar. Wij zijn gespecialiseerd in procedures tegen dienstverleners die hun werk niet naar behoren hebben gedaan.

Wij helpen uitsluitend cliënten met een bestaand probleem met een (dienst-)verlener zoals een makelaar, accountant, adviseur of notaris. Neem vandaag nog contact met ons op. Wij beoordelen uw zaak en helpen u met het verhalen van uw schade.