Accountant vrijgesproken van onzorgvuldig handelen: belangrijke uitspraak over meldplicht en fraudeonderzoek

In een recente uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven stond een accountant centraal die werd beschuldigd van het verkeerd omgaan met fraude-indicaties en een melding bij de Financial Intelligence Unit (FIU). Zowel de klager als de accountant gingen in hoger beroep tegen de uitspraak van de accountantskamer, die de klacht gedeeltelijk gegrond had verklaard. De uitspraak is relevant voor iedereen die betrokken is bij financiële controles, accountantsdiensten of zakelijke financiële transacties, vooral omdat het aantoont hoe gevoelig meldingen bij de FIU kunnen zijn en hoe de accountant juridisch moet handelen bij signalen van fraude.

De klacht tegen de accountant

De zaak draaide om een accountant die werkzaamheden uitvoerde voor een internationale houthandel met vestigingen in onder andere Nederland en Oekraïne. De accountant had in december 2018 tijdens een controle van de boeken signalen opgepikt die wezen op mogelijke fraude. Het ging hierbij om contante betalingen aan Oekraïense overheidsfunctionarissen, zwart betaalde lonen en onregelmatigheden in de rekening-courant tussen het Nederlandse moederbedrijf en een Oekraïense dochtermaatschappij. Op basis van deze bevindingen werd een melding gedaan bij de FIU, wat verplicht is volgens de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). De klager, een voormalig cliënt van de accountant, stelde dat de accountant onterecht deze melding had gedaan en dat ze niet correct was omgegaan met de signalen van fraude.

Rol van de FIU-melding

Een belangrijk aspect van de zaak was de melding die de accountant deed bij de FIU. De FIU is een Nederlandse autoriteit waar ongebruikelijke financiële transacties worden gemeld om witwassen en terrorismefinanciering te voorkomen. De wet verplicht accountants om zulke transacties te melden als ze vermoeden dat er sprake is van onregelmatigheden. In dit geval vond de klager dat de melding onterecht was en dat de accountant onzorgvuldig had gehandeld, met een schending van de geheimhoudingsplicht als gevolg.

Het College van Beroep oordeelde echter dat de melding terecht was. De accountant had op basis van de verkregen informatie uit Oekraïne voldoende redenen om aan te nemen dat er ongebruikelijke transacties plaatsvonden, en het doen van de melding bij de FIU was daarom juist. Dit is een belangrijk punt voor iedereen die in aanraking komt met meldingen van financiële onregelmatigheden: het is de verantwoordelijkheid van de accountant om dit te rapporteren, ook als niet alle feiten volledig zijn uitgezocht.

Fraude-indicaties en onderzoek

Een ander belangrijk onderdeel van de zaak betrof de vraag of de accountant adequaat had gehandeld naar aanleiding van de signalen van fraude. De accountantskamer had geoordeeld dat de accountant onvoldoende onderzoek had gedaan naar de signalen en had verzuimd een duidelijk stappenplan op te stellen om de fraude te onderzoeken of te verhelpen. Het College van Beroep ging hier echter niet in mee. Het College oordeelde dat de accountant voldoende onderzoek had verricht en dat er meermalen overleg had plaatsgevonden met het bedrijf over de te nemen stappen. Het feit dat de lokale Oekraïense accountant geen fraudesignalen had bevestigd, maakte het voor de accountant lastig om verder onderzoek te doen.

Dit deel van de uitspraak laat zien hoe moeilijk het kan zijn om fraude daadwerkelijk te bewijzen, zeker in internationale bedrijfsstructuren. Het benadrukt de noodzaak voor zowel accountants als bedrijven om nauwkeurig samen te werken en duidelijk te communiceren over de aanpak van eventuele signalen van onregelmatigheden.

Het oordeel over geheimhoudingsplicht en verantwoordelijkheid

De klager had ook betoogd dat de accountant haar geheimhoudingsplicht had geschonden door de melding te doen bij de FIU. Hierover was het College van Beroep duidelijk: omdat de accountant wettelijk verplicht was de melding te doen, was er geen sprake van schending van de geheimhoudingsplicht. Dit is een belangrijke les voor iedereen die te maken heeft met accountantscontroles: wanneer er een wettelijke meldplicht geldt, weegt deze zwaarder dan de geheimhoudingsplicht die normaal gesproken tussen accountant en cliënt geldt.

Verder was er kritiek van de klager dat de accountant onduidelijk was geweest over haar eigen verantwoordelijkheid bij de controle van de jaarrekening. Het College van Beroep oordeelde echter dat de accountant voldoende helder was geweest over haar rol en dat de klager op de hoogte had kunnen zijn van de stappen die de accountant zou ondernemen.

Wat betekent deze uitspraak voor u?

Deze uitspraak benadrukt het belang van een zorgvuldige werkwijze bij het oppikken van signalen van fraude en andere onregelmatigheden. Accountants moeten duidelijk communiceren met hun cliënten, maar tegelijkertijd zijn ze gebonden aan wettelijke verplichtingen zoals de meldplicht bij de FIU. Voor bedrijven is het belangrijk om te weten dat accountants soms verplicht zijn bepaalde zaken te melden, zelfs als de exacte omvang van het probleem nog niet duidelijk is.

Heeft u als bedrijf of individu te maken met een accountants kwestie of twijfelt u aan de manier waarop uw financiële zaken worden behandeld? Of heeft u problemen met banken of andere financiële instellingen? Het is belangrijk om juridisch advies in te winnen. Zorgplicht Advocaten staat klaar om u te helpen bij dergelijke juridische vraagstukken. Neem vandaag nog contact op voor deskundige hulp bij uw financiële rechtsproblemen.