Notarissen vervullen een cruciale rol bij juridische vastleggingen, zoals testamenten, leveringsakten en verklaringen van erfrecht. Daarbij zijn zij gebonden aan een strikte zorgplicht. Wordt deze zorgplicht geschonden, dan kan dit grote gevolgen hebben voor cliënten. Denk aan foutieve documenten, onterechte incassomaatregelen of schending van de geheimhoudingsplicht. In deze blog leest u wat de zorgplicht van een notaris inhoudt, welke fouten regelmatig voorkomen, en wat uw mogelijkheden zijn als u schade heeft geleden door een tekortschietende notaris.
Wat houdt de zorgplicht van een notaris precies in?
De zorgplicht is een juridische verplichting die inhoudt dat een notaris zorgvuldig, objectief en in het belang van alle betrokken partijen moet handelen. Deze plicht gaat verder dan het simpelweg uitvoeren van opdrachten. De notaris moet ook controleren of de inhoud van documenten klopt, partijen voldoende zijn geïnformeerd en of er geen sprake is van belangenverstrengeling.
In een recente tuchtzaak (ECLI:NL:GHAMS:2021:545) werd bijvoorbeeld geoordeeld dat een notaris onzorgvuldig had gehandeld door zonder goede reden informatie te delen met een advocaat van een van de erfgenamen. Dit leidde tot druk op de klagende partij, wat de tuchtrechter niet door de beugel vond kunnen gaan. Dergelijke gedragingen kunnen leiden tot aansprakelijkheid wegens onzorgvuldig handelen, een vorm van onrechtmatige daad.
Schending van geheimhouding en onterechte drukmiddelen
Notarissen zijn in beginsel verplicht tot geheimhouding op basis van de Wet op het notarisambt (Wna). In een tuchtprocedure geldt echter een uitzondering: de notaris mag informatie delen als dat noodzakelijk is voor zijn verweer. Maar ook dan geldt dat hij zorgvuldig moet afwegen welke informatie wordt gedeeld.
In de zaak ECLI:NL:GHAMS:2006:AZ4171 oefende een notaris via een advocaat van een erfgenaam druk uit op de klager om haar klacht in te trekken. De notaris had moeten weten dat de familieverhoudingen gespannen waren, en had de communicatie zelf en op zorgvuldige wijze moeten voeren. Het Hof vond dat de notaris zijn zorgplicht had geschonden.
Verantwoordelijkheid bij incasso en fouten in testamenten
Een notaris mag zijn declaraties innen, maar moet zich daarbij aan regels houden. Hij moet bijvoorbeeld factureren aan de juiste opdrachtgever. In ECLI:NL:GHAMS:2010:BM6832 factureerde een notaris ten onrechte aan een minderjarige erfgenaam, terwijl de opdracht was verleend door de partner van de overledene. Ook had de notaris de opdracht tot boedelafwikkeling beëindigd op een ongeldige grond: het aanvragen van een second opinion.
Daarna schakelde hij een incassobureau in en dreigde met juridische stappen. Het hof oordeelde dat deze handelswijze alle proporties te buiten ging. Een zorgvuldige notaris hoort dergelijke maatregelen niet te nemen zonder juridische grond.
Zorgplicht en civiele procedures: wat mag de notaris wel of niet?
Ook in civiele procedures moet een notaris zijn zorgplicht naleven. Hij heeft in die procedures het verschoningsrecht, wat betekent dat hij mag weigeren te getuigen over vertrouwelijke informatie. Toch is dit recht niet absoluut. Wanneer de notaris zelf partij is in een procedure, mag hij wél informatie delen over de cliënt die de procedure is begonnen. Dit komt voort uit het recht om zichzelf te verdedigen.
Het Hof oordeelde bijvoorbeeld in ECLI:NL:GHAMS:2016:1041 dat het niet verwijtbaar was dat de notaris een brief van het OM inbracht om de gespannen erfgenamensituatie te schetsen. Zolang de gedeelde informatie doelmatig is en niet meer bevat dan strikt noodzakelijk, is het gebruik ervan toegestaan.
Wat kunt u doen bij schade door een schending van de zorgplicht door een notaris?
Wanneer u schade lijdt door het handelen van een notaris, kunt u hem aansprakelijk stellen. Dit kan civielrechtelijk via een schadevergoedingsprocedure of tuchtrechtelijk via een klacht bij de kamer voor het notariaat. Belangrijk is dat u goed kunt onderbouwen dat de notaris zijn zorgplicht heeft geschonden en dat er een causaal verband is tussen die schending en uw schade.
In sommige gevallen is het ook mogelijk om beslag te laten leggen ter behoud van uw rechten, zoals gebeurde in ECLI:NL:GHAMS:2015:163. Daar oordeelde het hof dat de notaris terecht beslag had gelegd om verdere schade te voorkomen.
Conclusie: neem schending van de zorgplicht door een notaris altijd serieus
Een notaris is meer dan een administratieve tussenpersoon: hij draagt een zware verantwoordelijkheid voor rechtszekerheid en evenwichtige belangenbehartiging. Als hij die verantwoordelijkheid niet serieus neemt en fouten maakt, kan dat grote (financiële) gevolgen hebben voor u als cliënt. Gelukkig biedt het recht duidelijke mogelijkheden om op te treden tegen nalatige of onzorgvuldige notarissen.
Heeft u te maken gehad met onjuiste advisering, misbruik van vertrouwelijke informatie, foutieve aktes of ongepaste incassomaatregelen? Neem dan direct contact op met Zorgplicht Advocaten. Wij zijn gespecialiseerd in aansprakelijkheidskwesties rond financiële dienstverleners, zoals notarissen, en helpen u graag bij het verhalen van uw schade. Samen zorgen we ervoor dat uw rechten worden hersteld.
Wij staan voor u klaar
- Tegen (financiële) dienstverleners
- 20+ jaar ervaring
- Eerlijk en transparant
