Deskundigen moeten causaal verband gaan aantonen

Appellante is weduwe en erfgenaam van C. C is in 2014 overleden. Geïntimeerde en zijn broer (hierna: E) zijn de kinderen uit het eerste huwelijk van hun vader (hierna: F). Tot zijn overlijden was vader in tweede echt gehuwd met G en heeft uit dit huwelijk een kind gekregen, namelijk H. Vader heeft bij testament in 1978 E en H tot zijn enige erfgenamen benoemd. Aan G is een levenslang vruchtgebruik op de nalatenschap gelegateerd.

In 1990 is het testament door notaris Brons verleden. Daar zijn alle eerdere wilsbeschikkingen herroepen. G, geïntimeerde, E en H zijn voor gelijke delen tot erfgenamen benoemd. Uit hoofde van dit testament verkregen geïntimeerde, E en H bij overlijden van vader een niet-opeisbare vordering op G ten belope van hun erfdeel. In het testament staat vermeld dat, indien partijen het niet eens worden over de waarde van de nalatenschap, een moet taxatie plaatsvinden volgens de wet.

Vader en G hebben het bestaande huwelijksgoederenregime ook aangepast bij notaris Brons. Het werd een algehele gemeenschap van goederen in plaats van huwelijkse voorwaarden waarin gemeenschap van goederen was uitgesloten. In 1990 komt vader te overlijden. In 1991 heeft taxateur I in opdracht van notaris Brons de waarde van de nalatenschap bepaald op fl. 585.000. Geïntimeerde en E hebben gesteld dat het testament van 1990 nietig zou zijn, nu vader onbekwaam zou zijn ten gevolge van Alzheimer. De rechtbank en het hof hebben de vordering afgewezen.

In 2002 heeft de rechtbank het testament nietig verklaard. Het zag alleen op de in dat testament opgenomen erfstelling, executeurs-benoeming, regeling over de verwerping en het codicil, omdat de notariële akte niet is verleden in tegenwoordigheid van twee getuigen. Het hof heeft het vonnis vernietigd. Het hof bepaalde dat de nalatenschap van vader dient te worden verdeeld op basis van het testament 1978. De Hoge Raad heeft de zaak zelf afgedaan en de vordering van geïntimeerde en E alsnog afgewezen.

Notaris C heeft begin mei 2001 een conceptakte vaststelling erfdelen opgesteld. In deze akte is hij voor wat betreft de waarde van de onroerende zaak uitgegaan van de taxatie van I. G en H hebben een klacht ingediend tegen notaris C. Op 9 november 2001 heeft C in zijn hoedanigheid van notaris een akte vaststelling erfdelen verleden.

G heeft in 2002 de onroerende zaak die in de verdelingsakte is omschreven verkocht voor een prijs van 1.225.206 euro. Geïntimeerde is in december 2003 op de hoogte geraakt van de totstandkoming en de inhoud van de verdelingsakte.

Vier maanden lang is in 2004 gecorrespondeerd over de verdelingsakte. Daarbij is ook aangegeven dat een klacht bij de Kamer van Toezicht zou worden ingediend en daarom de akte is gepasseerd.

De procedure in eerste aanleg

Geïntimeerde heeft notaris C gedagvaard en gevorderd dat voor recht wordt verklaard dat notaris C toerekenbaar is tekortgeschoten, althans onrechtmatig jegens hem heeft gehandeld door de verdelingsakte te passeren en aansprakelijk is voor de daardoor geleden schade.

Na het overlijden van notaris C is de procedure voortgezet door appellant en die heeft zich tegen de vorderingen van geïntimeerde verweerd. De vorderingen zouden zijn verjaard en heeft bestreden dat notaris C in zijn zorgplicht is tekortgeschoten. De rechtbank heeft het verjaringsverweer verworpen en oordeelde dat de notaris onrechtmatig heeft gehandeld.

Bespreking van de grieven

Volgens appellante heeft de rechtbank in het tussenvonnis niet beslist over het causaal verband en is dit ten onrechte aangenomen. Het handelen van notaris C zou niet hebben geleid tot een vermogensvermindering bij geïntimeerde. Appellante heeft geen grieven gericht tegen de verwerping van het verjaringsverweer en over het onrechtmatig handelen van notaris C.

Aangezien de rechtbank de schade niet zelf kon begroten, is ook geen uitspraak gedaan over het causaal verband. Dit moet worden vastgesteld in een schadestaatprocedure. In die procedure zou het causaal verband tussen de diverse schadeposten en het onrechtmatige handelen van notaris C moeten worden vastgesteld.

Verweer geïntimeerde

Geïntimeerde heeft een berekening gemaakt. Daarbij wordt ook de hoeveelheid aan tijd en geld die besteed is aan (klacht)procedures meegewogen. Geïntimeerde stelt dat hij zonder fout jaarlijks een inkomen uit onderneming van minimaal 25.000 euro positief zou hebben genoten. Het hof volgt deze benadering niet. Ook stel het hof dat aan de zijde van geïntimeerde ook sprake is van eigen schuld.

Verweer appellante

Bij het verwijt dat notaris C kan worden gemaakt, valt het verwijt dat geïntimeerde kan worden gemaakt van het laten verjaren van de vordering tot vernietiging van de verdeling in het niet. Geïntimeerde mocht er vanuit gaan dat de grondslag onder de akte van verdeling was weggevallen en hoefde slechts rekening te houden met een zeker risico dat dat uitgangspunt onjuist zou zijn. Hem kan slechts worden tegengeworpen dat hij geen maatregelen heeft genomen voor het geval dat risico zich zou realiseren. Onder deze omstandigheid brengt de billijkheid met zich dat de vergoedingsplicht van notaris C geheel in stand blijft. Het hof volgt appellante ook niet in het betoog dat de schade niet in redelijkheid aan de fout van notaris C kan worden toegerekend.

De vraag die resteert is of geïntimeerde schade heeft geleden door een te lage waardering van de onroerende zaak. Dat is alleen het geval wanneer de onroerende zaak ten tijde van het overlijden van vader meer waard was dan de bij de verdeling in aanmerking genomen waarde van fl. 585.000,-. Het hof zal hiervoor twee deskundigen benoemen, te weten M en O , beide makelaar. Beide deskundigen hebben laten weten vrij te staan tegenover partijen en een benoeming tot deskundige te zullen aanvaarden.

De beslissing

Het hof benoemt M en O tot deskundigen voordat het verder beslist.

Klik hier voor de volledige uitspraak.

Zorgplicht advocaten

Heeft u een vraag over de rol van uw of een andere notaris, neem dan vrijblijvend contact met ons op.