Gebrek aan voortvarendheid door financieel adviseur bij oversluiten hypotheek

Na een verzoek van consumenten in januari 2022 om hun bestaande hypotheek over te sluiten, heeft de Geschillencommissie Kifid geconcludeerd dat de adviseur tekort is geschoten in zijn zorgplicht. Dit vanwege een gebrek aan voortvarendheid en regievoering gedurende het proces.

Achtergrond van de zaak

In januari 2022 benaderden consumenten de adviseur om hun bestaande hypotheek bij [Bank 1] over te sluiten. Tijdens het oriëntatiegesprek op 25 januari werd door een van de consumenten, een bijna 57-jarige zelfstandig ondernemer, de jaarcijfers van zijn bedrijf over 2018-2020 en informatie over het onderpand overlegd. Het onderpand had een gemengde bestemming, deels wonen en deels verhuurd aan een restaurant. Op advies van de adviseur werd een taxateur ingeschakeld om het woongedeelte apart te taxeren, wat een kadastrale splitsing vereiste.

Op 14 februari informeerden de consumenten de adviseur dat ze de splitsing van het onderpand hadden aangevraagd bij het kadaster, wat ongeveer 20 werkdagen zou duren. Per e-mail van 9 maart 2022 lieten de consumenten weten dat het onderpand was gesplitst. Op 29 maart 2022 vond de taxatie van de woning plaats.

Op 20 april vond opnieuw een oriëntatiegesprek plaats tussen de adviseur en de consumenten, waarbij de consumenten benodigde documenten aanleverden. In de aanloop hiernaartoe uitten de consumenten herhaaldelijk hun zorgen over de tijdige afronding, gezien hun naderende 57-jarige leeftijd. Op 11 april 2022 liet de adviseur weten dat de tijdslijn nog haalbaar was, afhankelijk van de aanlevering van stukken en beoordeling door de geldverstrekker.

Hypotheekaanvraag

Op 25 april 2022 stuurde de adviseur het adviesrapport naar de consumenten, waarin werd vermeld dat het inkomen van consument 1 vastgesteld moest worden middels een inkomensverklaring. Op 26 april diende de adviseur een hypotheekaanvraag in bij [Bank 2], waarvan het rentevoorstel door de consumenten werd geaccepteerd.

Op 28 april 2022 dienden de consumenten bij [belastingadviseur] een aanvraag in voor een inkomensverklaring. Op 4 mei 2022 verzocht [belastingadviseur] om aanvullende gegevens, waaronder de jaarrekening 2021 van de eenmanszaak van consument 1. De consumenten uitten hun onvrede richting de adviseur omdat pas in mei 2022 om de jaarrekening 2021 werd gevraagd, terwijl deze nog moest worden opgesteld.

Na voltooiing van de jaarrekening voor 2021 concludeerde [belastingadviseur] dat er onvoldoende solvabiliteit was en suggereerde het compenseren van het negatieve vermogen met privévermogen. Op 6 juli 2022 meldde [belastingadviseur] dat geen inkomensverklaring kon worden afgegeven, omdat [Bank 2] geen compensatie van zakelijk negatief vermogen met privévermogen toestond, wat resulteerde in de onmogelijkheid tot lening bij [Bank 2].

Klacht

De consumenten klagen dat zij een rente-nadeel hebben geleden als gevolg van het niet kunnen oversluiten van hun bestaande geldlening. De consumenten stellen dat de adviseur niet heeft gehandeld zoals van een redelijk handelend en redelijk bekwaam adviseur mocht worden verwacht. De consumenten voeren aan dat de adviseur niet voortvarend genoeg te werk is gegaan.

Reeds tijdens het oriëntatiegesprek op 25 januari 2022 hebben de consumenten de adviseur de opdracht gegeven voor het oversluiten van hun hypotheek. Vanaf dit moment lag de opdracht en de verantwoordelijkheid bij de adviseur, waarbij hij op de hoogte was van de urgentie vanwege hun naderende leeftijd van 57 jaar. Desondanks was de taxatie pas gereed op 1 april 2022, met een vervolgafspraak gepland op 20 april 2022, ondanks herhaaldelijk verzoek van de consumenten om spoed.

Daarnaast informeerde de adviseur de consumenten niet tijdig over de (on)mogelijkheden bij [Bank 2] en deed onvoldoende onderzoek naar andere opties. Voorts heeft de adviseur relevante en wellicht doorslaggevende informatie niet en/of veel te laat opgevraagd, terwijl de adviseur vanaf het begin had moeten begrijpen dat bepaalde informatie belangrijk was. Zo is pas in mei 2022 gebleken dat het noodzakelijk was om ook de jaarrekening over 2021 aan te leveren.

Voorts voeren de consumenten aan dat door toedoen van de adviseur oversluiten thans niet meer mogelijk is, omdat de consumenten inmiddels de leeftijd van 57 hebben bereikt en bij het oversluiten rekening wordt gehouden met de pensioeninkomsten. Daarnaast is oversluiten ook niet langer zinvol vanwege de hoge(re) rentes.

Overeenkomst van opdracht

De commissie dient te beoordelen of de adviseur is tekortgeschoten in zijn dienstverlening tegenover de consumenten. Ten eerste oordeelt de commissie over de vraag of en vanaf wanneer er sprake is van een overeenkomst van opdracht tussen partijen, in de zin van artikel 7:400 Burgerlijk Wetboek.

De commissie oordeelt dat er, gelet op de omstandigheden van het geva,l reeds in januari 2022 een (stilzwijgende) overeenkomst van opdracht tot stand is gekomen. Voor een overeenkomst van opdracht is niet vereist dat er sprake is van een schriftelijke overeenkomst. Vaststaat dat er na het oriëntatiegesprek contact is geweest tussen de consumenten en de adviseur over de bestemming van het onderpand. Ook heeft de adviseur namens de consumenten de taxatie in gang gezet. Al deze omstandigheden bij elkaar maken dat er reeds in januari 2022 tussen partijen sprake was van een overeenkomst van opdracht.

Juridisch kader

Nu de commissie van oordeel is dat er reeds in januari 2022 tussen partijen een overeenkomst van opdracht tot stand is gekomen, rustte er vanaf dat moment op de adviseur bij de uitvoering van deze opdracht ten behoeve van de consumenten een zorgplicht. De inhoud van deze zorgplicht is in de rechtspraak ingevuld. Daaruit blijkt dat een adviseur tegenover zijn opdrachtgever (in dit geval de consumenten) de zorg moet betrachten die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend adviseur mag worden verwacht.

Als uitgangspunt geldt dat van een redelijk bekwaam en redelijk handelend adviseur mag worden verwacht dat hij beschikt over de nodige deskundigheid en vakkennis, dat hij de financiële belangen van zijn cliënten naar beste weten en kunnen behartigt en dat hij zorgvuldigheid betracht in de advisering van zijn cliënten. De adviseur is daarbij gehouden informatie in te winnen bij de consumenten omtrent hun kennis en ervaring, wensen, doelen, risicobereidheid en mogelijkheden teneinde zich ervan te verzekeren dat de door hem te verstrekken adviezen passend zijn gelet op de wensen en mogelijkheden van de consumenten.

Gebrek aan voortvarendheid

De commissie concludeert dat de adviseur tijdens het adviestraject onvoldoende regie heeft gevoerd en meer voortvarendheid had moeten tonen om ervoor te zorgen dat de geldlening werd overgesloten voordat de consumenten 57 jaar oud werden. Dit was van belang omdat bij het bereiken van die leeftijd het pensioeninkomen in plaats van het looninkomen zou worden meegewogen, wat de mogelijkheid tot oversluiten zou kunnen bemoeilijken.

Ondanks dat de kadastrale splitsing van het onderpand op 9 maart 2022 was doorgevoerd, vond de taxatie pas op 29 maart 2022 plaats en het vervolggesprek pas op 20 april 2022, zonder adequate toelichting waarom het vervolggesprek zo laat plaatsvond. Bovendien werd pas op 25 april 2022 aan de consumenten medegedeeld dat het inkomen van consument 1 middels een inkomensverklaring moest worden vastgesteld, terwijl de adviseur al in januari 2022 op de hoogte was van het feit dat het inkomen afkomstig was uit een eenmanszaak. De adviseur heeft niet afdoende verklaard waarom hij niet meer heeft aangedrongen op het aanleveren van de jaarrekening 2021. Als gevolg hiervan heeft de adviseur niet de zorg betracht die van een redelijk bekwaam en handelend adviseur mag worden verwacht.

Klik hier voor de volledige uitspraak van de Geschillencommissie Kifid.

Zorgplicht Advocaten

Heeft u schade geleden als gevolg van de schending van de zorgplicht van uw financieel adviseur? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.