Klacht tegen notaris: onderzoek naar wilsbekwaamheid en zorgvuldigheid bij akte van levering

De zaak betreft een notaris die een akte van levering passeerde waarbij een perceel grond werd verkocht aan de schoonzoon van de verkoper, [vader], die gediagnosticeerd was met dementie. Klager, de bewindvoerder van [vader], betwist de handelwijze van de notaris met betrekking tot de wilsbekwaamheid van [vader] en de zorgvuldigheid bij het passeren van de akte.

Achtergrond van de zaak

Op 16 oktober 2019 passeerde een notaris een akte van levering waarbij [vader] een perceel grond met twee houten tuinbergingen verkocht aan de heer [K] voor € 40.500,-. De koper is de schoonzoon van [vader]. Eerder, In 2016, werd bij [vader] dementie vastgesteld. Daarnaast verleende [vader] in mei 2018 een algemene volmacht aan zijn accountant, de heer [L], en een medische volmacht aan [K].

Op 2 oktober 2020 werd het vermogen van [vader] onder bewind gesteld vanwege vasculaire dementie, waardoor hij niet meer in staat was zijn belangen zelf waar te nemen. Klager werd benoemd tot bewindvoerder. Na zijn benoeming ontdekte klager de akte van levering en stelde vragen aan de notaris.

Klager verwijt de notaris dat zij geen of onvoldoende onderzoek heeft gedaan naar de wilsbekwaamheid van [vader] en dat zij niet de grootst mogelijke zorgvuldigheid heeft toegepast bij het passeren van de akte van levering.

Juridisch kader

Op grond van artikel 93 Wet op het notarisambt zijn notarissen aan het tuchtrecht onderworpen. De tuchtrechter toetst of hun handelen of nalaten in strijd is met het bepaalde in de Wna en andere toepasselijke bepalingen. Ook kan de tuchtrechter toetsen of zij voldoende zorg in acht hebben genomen ten opzichte van de (rechts)personen voor wij zij optreden en of zij daarbij hebben gehandeld zoals een behoorlijk beroepsbeoefenaar behoort te doen.

Ontvankelijkheid

Ten eerste geeft de kamer een oordeel over de ontvankelijkheid van klager, gezien de notaris de ontvankelijkheid van klager betwist. De notaris stelt dat klager, als de bewindvoerder, niet bevoegd is om een klacht in te dienen, aangezien het bewind enkel het vermogen van [vader] betreft en vermogensrechtelijke belangen geen onderdeel zijn van de tuchtrechtelijke procedure. Bovendien wordt gesteld dat klager geen machtiging van de kantonrechter heeft overgelegd, waardoor hij ook in dat opzicht niet-ontvankelijk is.

Klager verdedigt zijn ontvankelijkheid door te stellen dat het tot zijn taken behoort om [vader] in en buiten rechte te vertegenwoordigen, en dat hij wel degelijk een machtiging van de kantonrechter heeft verkregen, die hij kan overleggen indien nodig.

De kamer oordeelt dat de bewindvoerder wel ontvankelijk is om de klacht in te dienen. Daarbij overweegt de kamer dat tijdens het bewind de bewindvoerder de rechthebbende in en buiten rechte vertegenwoordigt. Hij treedt op eigen naam en voor rekening van de rechthebbende op als formele procespartij. Dit betekent dat de bewindvoerder ook een klacht kan indienen. In dit geval is er bovendien ook sprake van een potentieel geldelijk belang, zodat het ook gaat om het vermogensrechtelijk belang, wat hoort tot de taken van de bewindvoerder.

Wilsbekwaamheid

Aan de kamer ligt ter beoordeling of de notaris voldoende zorgvuldigheid heeft betracht bij de beoordeling van de wilsbekwaamheid van [vader] kort voorafgaand aan, en ten tijde van, het passeren van de akte van levering.

Klager voert aan dat de notaris zorgvuldiger onderzoek had moeten doen naar de wilsbekwaamheid van [vader]. Daar waren verschillende indicatoren voor, namelijk de hoge leeftijd van [vader] in 2019 (85 jaar), dat [vader] niet meer zelfstandig kon wonen en dat [vader] in 2018 bij de notaris een algemene volmacht had afgegeven ‘om te voorzien in de situatie dat [vader] niet meer zelf kan handelen’.

De notaris voert aan dat zij [vader] vanaf 2015 verschillende keren heeft ontmoet en heeft gesproken voor het opstellen van testamenten en de volmacht. Zij heeft [vader] leren kennen als een daadkrachtige man met een wil en mening, die hij goed kan verwoorden. [Vader] heeft zelf contact opgenomen met de notaris om de akte van levering op te stellen. [Vader] kon goed uitleggen waarom hij dit wilde, namelijk het mogelijk maken dat de schoonzoon een mantelzorgwoning kon bouwen op het perceel, zodat hij zelf zo lang mogelijk zelfstandig kon wonen. De notaris was daarnaast niet op de hoogte van de diagnose dementie.

De kamer overweegt dat de door klager aangehaalde omstandigheden voor de notaris geen aanleiding hoefden te vormen om de wilsbekwaamheid van [vader] verder te onderzoeken. De notaris was alleen met de leeftijd van klager bekend, dat op zichzelf is niet voldoende om de wilsbekwaamheid verder te onderzoeken. Verder speelt mee dat de notaris niet op de hoogte was van de diagnose dementie en van het gestelde feit dat [vader] niet meer zelfstandig zou wonen. [Vader] was juist bij haar gekomen zodat hij nog zo lang mogelijk zelfstandig kon blijven wonen. Omdat de notaris [vader] al een aantal jaren kende en zij in zijn gedrag geen veranderingen zag, mocht zij zonder verder onderzoek aannemen dat [vader] in staat was om zijn wil te bepalen. Dit klachtenonderdeel slaagt niet.

Zorgvuldigheid

Klager betoogt daarnaast dat de notaris onvoldoende zorgvuldigheid heeft betracht bij het passeren van de akte van levering. Hij merkt op dat het taxatierapport uit 2018, waarop de notaris zich baseerde, enkele fouten bevatte en niet meer actueel was voor de levering die een jaar later plaatsvond. Bovendien werd in het rapport van 2018 melding gemaakt van de wens van [vader] om een achterom te behouden naar zijn woning, wat niet werd gerealiseerd in de akte van levering.

om een achterom te behouden naar zijn woning, wat niet werd gerealiseerd in de akte van levering. De notaris verklaart dat zij slechts beschikte over het rapport uit 2018 en geen ander taxatierapport had ontvangen. Ze ging ervan uit dat het rapport nog steeds geldig was, zonder te bespreken of het pad achterom daadwerkelijk behouden zou blijven. De kamer oordeelt dat de notaris inderdaad onvoldoende zorgvuldig is geweest met betrekking tot het behouden van de achterom, aangezien ze niet heeft geverifieerd of het pad achterom overeenkwam met de wens van [vader]. Hierdoor komt de akte van levering niet overeen met de wens van [vader]. Dit klachtonderdeel wordt daarom gegrond verklaard. Aan de notaris wordt de maatregel van berisping opgelegd.

Klik hier voor de volledige uitspraak van de Kamer voor het notariaat.

Zorgplicht Advocaten

Heeft u een geschil met uw notaris over de vraag of hij/zij de benodigde vakbekwaamheid, zorgvuldigheid en deskundigheid in acht heeft genomen bij de uitvoering van zijn/haar werkzaamheden? Neem dan contact met ons op.