Meneer X houdt zich bezig met het aantrekken en verkopen van slechtlopende ondernemingen. De ondernemingen hebben veel schulden en een faillissement is in veel gevallen niet meer te vermijden. De bestuurders van deze slechtlopende ondernemingen betalen X een vergoeding om de overdracht van deze ondernemingen te regelen. In veel gevallen worden de ondernemingen verkocht aan meneer Y of meneer Z. De heren Y en Z treden vervolgens op als katvanger. Dit houdt in dat zij kort na de aandelenoverdracht de onderneming failliet laten gaan. Als gevolg hiervan is het voor een curator nagenoeg onmogelijk inzicht te krijgen in de administratie om een overzicht van de boedel te maken. Wanneer de curator de oud-bestuurders vraagt naar de administratie stellen zij de administratie te hebben overgedragen aan de nieuwe bestuurder.
Om de overdrachten mogelijk te maken is de medewerking van een notaris vereist. De aktes van aandelenoverdracht moeten door een notaris gepasseerd worden. Meneer X is al lange tijd bevriend met notaris A. Meneer X doet daarom met regelmaat een beroep op A om aktes van aandelenoverdracht te passeren.
Onderzoek Openbaar Ministerie naar faillissementsfraude
In een onderzoek naar deze vorm van faillissementsfraude is het Openbaar Ministerie notaris A op het spoor gekomen. Het OM verdenkt notaris A ervan dat hij regelmatig aandelenoverdrachten aan katvangers heeft mogelijk gemaakt. In alle onderzochte gevallen ging het om ondernemingen met veel schulden die verkocht werden voor een bedrag van slechts €1.
Het OM stelt dat de overdrachten zijn aan te merken als ongebruikelijke transacties. Notaris A had daarom verscherpt onderzoek moeten doen naar de partijen die betrokken waren bij de transacties. Daarnaast had hij melding moeten maken van deze ongebruikelijke transacties.
Uit het onderzoek blijkt dat bij notaris A in meerdere gevallen de alarmbellen af hebben moeten gaan. Toch heeft A deze alarmbellen voor lange tijd genegeerd. Keer op keer kwam meneer X bij notaris A met slechtlopende ondernemingen en telkens zijn deze verkocht aan dezelfde personen die optraden als katvangers.
Notaris zag geen aanleiding voor verscherpt cliëntenonderzoek
Notaris A stelt zich op het standpunt dat hij en meneer X al lang bevriend waren. Hij zag dan ook geen aanleiding om verscherpt cliëntenonderzoek uit te voeren. Omdat de ondernemingen vaak werden overgedragen aan dezelfde personen was er volgens A ook geen aanleiding om extra onderzoek te doen naar de kopers.
Daarnaast stelt notaris A dat hij geen meldplicht heeft in de zin van de Wet ter voorkoming van witwassen en terrorisme financiering (Wwft). Hij is een instelling in de zin van de Wwft. Hij is dan ook niet verplicht melding te maken van ongebruikelijke transacties.
Werknemers notariskantoor hebben meldplicht
Notaris A stelt in zijn verweer dat hij geen instelling is in de zin van de Wwft. De rechter overweegt dat een notaris die zelfstandig onafhankelijk advies of bijstand geeft, een instelling is in de zin van de Wwft. Omdat notaris A in loondienst was van kantoor C handelde hij niet zelfstandig. Hij is daarom niet aan te merken als instelling.
Echter, kantoor C kan wel worden aangemerkt als instelling in de zin van de Wwft. Het kantoor heeft advies gegeven over aandelenoverdrachten waardoor voldaan wordt aan de definitie van instelling. Nu kantoor C kan worden aangemerkt als instelling in de zin van de Wwft rust er een meldplicht op het kantoor en haar werknemers. In dit geval had notaris A dus toch een meldplicht.
Aandelenoverdrachten aangemerkt als ongebruikelijke transacties
De meldplicht houdt in dat ongebruikelijke transacties moeten worden gemeld aan Bureau Financieel Toezicht. Een transactie wordt aangemerkt als ongebruikelijk wanneer aan subjectieve indicatoren wordt voldaan. Een ongebruikelijke transactie moet niet alleen gemeld worden wanneer sprake is van concrete aanwijzingen. Ook wanneer er een vermoeden van een ongebruikelijke transactie is de meldplicht van toepassing.
Voor het onderzoek van het OM heeft Bureau Financieel Toezicht een analyse gemaakt van drie aandelenoverdrachten. Uit deze analyse blijkt dat in alle gevallen is voldaan aan verschillende subjectieve indicatoren. De combinatie van indicatoren vormen naar het oordeel van de rechter grond om te veronderstellen dat de transacties mogelijk verband hielden met witwassen. Daarom is sprake van ongebruikelijke transacties. Deze had de hij moeten melden. Ook met terugwerkende kracht zijn de transacties niet gemeld.
Verder stelt de rechter vast dat niet alleen de op zichzelf staande transactie onder de meldplicht vallen. Het patroon van de transacties had moeten opvallen en ook dat valt onder de meldplicht.
Notaris krijgt voorwaardelijke gevangenisstraf en taakstraf
Nu vast staat dat notaris A meldplichtig was en sprake was van ongebruikelijke transacties had A melding moeten maken van de aandelenoverdrachten. Door dit niet te doen heeft hij in strijd met de wet gehandeld. De rechter legt de notaris daarvoor een voorwaardelijke gevangenisstraf op van drie maanden. Daarnaast krijgt A een taakstraf van 240 uur.
Klik hier voor de volledige uitspraak van de Rechtbank Amsterdam.
Zorgplicht Advocaten
Heeft u een geschil met uw notaris over de vraag of hij/zij de benodigde vakbekwaamheid, zorgvuldigheid en deskundigheid in acht heeft genomen bij de uitvoering van zijn/haar werkzaamheden? Neem dan hier contact op met een van de gespecialiseerde advocaten van Zorgplicht Advocaten.
Zie ook vergelijkbare uitspraken:
Wij staan voor u klaar
- Tegen (financiële) dienstverleners
- 10+ jaar ervaring
- Eerlijk en transparant
