Uitspraak: Taak accountant bij controle activa

Een verhuurder van mobiele kantoorunits en operatiekamers zet deze units op de balans onder ‘materiële vaste activa’. Een accountant verricht voor het eerste boekjaar samenstelwerkzaamheden. In april 2013 wordt een samenstellingsverklaring afgegeven. Vanaf 2013 is de samenstelster door haar accountantskantoor enkele dagen per week bij de onderneming gedetacheerd. Op 1 oktober 2014 treedt zij in dienst als financieel directeur.

De opvolger is een accountant-administratieconsulent van haar voormalige kantoor en is werkzaam als samenstellend accountant. Deze opvolger geeft verklaringen af bij de jaarrekening over 2013 en 2014. Een andere registeraccount van hetzelfde kantoor heeft de jaarrekening van 2015 gecontroleerd en goedgekeurd. De accountmanager voor de onderneming is bestuurder bij dit accountantskantoor.

In juni 2016 geeft de directeur van de onderneming aan dat er liquiditeitsproblemen zijn. In augustus 2016 wordt een rapport uitgebracht over de financiële situatie: een faillissement ligt op de loer. Er zijn ingrijpende maatregelen nodig.

De controlerend accountant heeft aan de directie en aan de RvC gemeld dat:

  • zij van de directeur feiten heeft vernomen die een wezenlijke invloed hebben op het beeld van de jaarrekening 2015;
  • deze feiten tot aanpassing van de jaarrekening 2015 of de controleverklaring zouden hebben geleid als die bekend waren geweest toen de controleverklaring werd afgegeven;
  • zij de controleverklaring bij de jaarrekening 2015 intrekt;
  • hiermee de toestemming vervalt om de jaarrekening 2015 openbaar te maken;
  • de partijen die al een exemplaar van de jaarrekening 2015 hebben ontvangen geïnformeerd moeten worden dat de controleverklaring is ingetrokken.

De klacht

Dit onderdeel van de klacht heeft betrekking op de samenstelster van 2012, nu de financieel directeur. De samenstelster zou in strijd hebben gehandeld met fundamentele beginselen.

  • een financiële administratie op te zetten die niet aansluit bij de aard en complexiteit van de nieuwe bedrijfsvoering van de onderneming en die niet voldoet aan de minimumeisen die de wet stelt;
  • geen behoorlijk systeem van AO/IC op te zetten;
  • in de nacalculaties niet op te merken dat de overheadkosten en directe eigen personeelskosten niet werden meegenomen bij inschrijvingen op projecten;
  • kosten te activeren die niet geactiveerd mochten worden dan wel niet te deactiveren nadat een project was afgelopen;
  • het afschrijvingspercentage op de mobiele units van 10 procent per jaar te verlagen naar 5,5 procent per jaar, terwijl de levensduur van de mobiele units niet langer was geworden en de nieuwe business juist een verhoogd afschrijvingspercentage vergden;
  • zonder onderbouwing en rechtvaardiging een schadevergoedingsvordering voor een project op te nemen in de administratie;
  • voor dit project zowel een debiteurenpost, onderhanden werk als een schadevergoedingsvordering wegens het niet doorgaan op te nemen;
  • als financieel directeur van de onderneming bovengenoemde fouten te blijven maken;
  • als financieel directeur van de onderneming vorderingen onjuist te waarderen.

Verder ziet de klacht op de samensteller van 2013 en 2014. Die accountant heeft: a. onvoldoende toezicht gehouden op zijn voorgangster; b. in de jaarrekeningen 2013 en 2014 verzwegen dat een deel van de units geen eigendom was van de onderneming.

Daarnaast heeft de controlerend accountant in 2015: I. de begincijfers van boekjaar 2015 niet goed gecontroleerd; II. op negen punten onvoldoende controlewerkzaamheden verricht; III. in strijd gehandeld met het objectiviteitsbeginsel; IV. onvoldoende toezicht gehouden op zijn voorgangster; V. geen openheid gegeven over de feiten en omstandigheden die hebben geleid tot de intrekking van de controleverklaring; VI. de intrekking van de controleverklaring ten onrechte niet als incident gemeld bij de AFM.

De accountmanager heeft: A. als accountmanager en opdrachtpartner niet gezorgd voor een adequate aansturing van en toezicht op de accountantswerkzaamheden van andere accountants; B. zich bij de uitvoering van zijn werkzaamheden in strijd met het fundamentele beginsel van objectiviteit laten beïnvloeden door het gegeven dat hij de (al dan niet voormalige) collega’s kende; C. de intrekking van de controleverklaring ten onrechte niet als incident gemeld bij de AFM.

Beoordeling

Samenstelster en controlerend accountant

De klachten tegen samenstelster en de controlerend accountant worden deels gegrond verklaard. De klachten tegen de samensteller en de accountmanager worden ongegrond verklaard. Eerst de klacht tegen de Samenstelster over 2012/financieel directeur. Niet aannemelijk is gemaakt dat de accountant de financiële administratie en de AO/IC heeft opgericht. De klachtonderdelen met betrekking tot nacalculaties en activeren van kosten zijn onvoldoende onderbouwd. De accountant heeft aangevoerd dat gebruikt werd gemaakt van gedifferentieerd afschrijven. Hierbij is het volgende gehanteerd:

  • 5,5 procent op de kale units;
  • 10 tot 20 procent op de waardevermeerdering van de units door aanpassingen;
  • 20 procent op de inventaris van de units.

De curator heeft niet aannemelijk gemaakt dat het gehanteerde afschrijvingspercentage niet reëel was. Een vordering op een debiteur mag pas in de administratie worden opgenomen op het moment dat de vordering echt bestaat. De samenstellend accountant had een vordering van 1,4 miljoen euro en een schadeclaim van ruim 350.000 euro opgenomen. De accountant heeft voor het bestaan van de vordering gewezen om e-mailwisseling. Een contract is nooit getekend, nu sprake was van haast. De Accountantskamer is van mening dat nog geen overeenkomst bestond en was ook geen sprake van een intentieverklaring. De debiteurenvordering mocht niet worden opgenomen. Ook is het onduidelijk waarop het bedrag van 1,4 euro is gebaseerd, eveneens is de schadeclaim niet deugdelijk onderbouwd. De accountant heeft in strijd gehandeld met de fundamentele beginselen van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid respectievelijk integriteit.

Samensteller 2013/2014

De samenstellend accountant diende geen toezicht te houden om de werkzaamheden die de collega had verricht, die werd gedetacheerd bij de onderneming. De samenstellend accountant was namelijk niet de ondergeschikte van de samenstelster in 2012. Pas als de verstrekte gegevens onjuist, onvolledig of anderszins onbevredigend blijken, kan een accountant verplicht zijn om te vragen om aanvullende informatie. Dat was hier niet het geval.

In 2013 en 2014 was een deel van de units geen eigendom van de onderneming. In de jaarrekeningen is geen toelichting gegeven op de eigendomssituatie van de units. Dit moet wel volgens artikel 2:366 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW). Tot 31 december 2014 had de onderneming een vrijstelling volgens artikel 2:396 BW. Later voldeed de ondernemingen niet meer aan de vrijstellingsvoorwaarden en moesten de eigendoms- en gebruiksbeperkingen worden gemeld.

Controlerend accountant 2015

Een accountant dient voldoende geschikte controle-informatie te hebben om zich te kunnen buigen over de vraag of de beginsaldi afwijkingen bevatten die materiële invloed hebben op de financiële overzichten van de lopende verslagperiode. Uit de stukken die zijn overlegd, is gebleken dat is gepoogd de beginsaldi te verifiëren. De werkzaamheden an sich zijn juist, maar te summier om te voldoen aan de eisen die worden gesteld. De accountant heeft onvoldoende informatie verzameld om over de juistheid van afschrijvingstermijnen te controleren.

Ook is onvoldoende onderzocht of de materiële vaste activa wel juist zijn gewaardeerd. Het activeren van kosten voor een aantal projecten zijn niet genoemd. Door af te gaan op schattingen van het management, heeft de accountant in strijd gehandeld met de voor hem geldende standaarden. In die standaarden staat vermeld dat de accountant passende controlewerkzaamheden moet uitvoeren. Een accountant dient in het kader van het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid bereid te zijn om de opdrachtgever en de curator informatie te verstrekken over zijn werkzaamheden. De accountant heeft dat in algemene zin gedaan.

De accountant hoeft een dergelijk incident niet te melden bij de AFM. Door de beleidsbepaler van het accountantskantoor te informeren over de intrekking van de controleverklaring heeft de accountant in kwestie gedaan wat van hem werd verwacht.

Directeur/accountmanager

Wanneer een verklaring wordt afgegeven, is de accountant daar zelf (tuchtrechtelijk) verantwoordelijk voor. Dat de accountant is aangeduid als accountmanager betekent nog niet dat hij inhoudelijk verantwoordelijk was voor de aansturing van en het toezicht op uitvoering van werkzaamheden. Die verantwoordelijkheid lag bij de accountant die de verklaring heeft afgegeven. De accountmanager was dossierinhoudelijk niet betrokken bij de controle en dus ook niet tuchtrechtelijk verantwoordelijk.

Maatregel

Samenvattend worden de volgende maatregelen opgelegd. Samenstelster 2012 krijgt een waarschuwing. De controlerend accountant krijgt een tijdelijke doorhaling voor de duur van 1 maand.

Klik hier voor de volledige uitspraak.

Zorgplicht Advocaten

Heeft u als klant, stakeholder of derde een klacht of schade geleden als gevolg van een fout van een accountant, neem dan contact met ons op voor vrijblijvend gesprek. De advocaten van Zorgplicht Advocaten hebben jarenlange ervaring met het adviseren over de zorgplicht van een accountant of boekhouder. Tevens hebben onze advocaten ervaring met het voeren van een klachtprocedure bij de Accountantskamer of het voeren van een procedure bij de civiele rechter.

Monique Ebben

Wij staan voor u klaar

  • Tegen (financiële) dienstverleners
  • 20+ jaar ervaring
  • Eerlijk en transparant
Neem contact op Laat ons u bellen
Joost Papeveld

Wij helpen u graag

  • Tegen (financiële) dienstverleners
  • 20+ jaar ervaring
  • Eerlijk en transparant