Zorgplicht accountant: wanneer is een accountant aansprakelijk voor fouten in belastingaangiften?

De zorgplicht van een accountant is een belangrijke juridische verplichting. Ondernemers en particulieren moeten kunnen vertrouwen op een juiste en tijdige uitvoering van hun financiële en fiscale zaken. Toch komt het geregeld voor dat cliënten menen dat een accountant fouten heeft gemaakt, bijvoorbeeld door aangiften niet op tijd in te dienen of door stukken achter te houden. Een recente uitspraak van de Accountantskamer (ECLI:NL:TACAKN:2025:56) laat zien hoe de tuchtrechter toetst of een accountant zijn zorgplicht daadwerkelijk heeft geschonden. Deze zaak benadrukt dat niet iedere klacht automatisch leidt tot aansprakelijkheid.

De zorgplicht van een accountant uitgelegd

Een accountant heeft een zorgplicht: hij moet zijn werkzaamheden zorgvuldig, deskundig en conform de beroepsregels uitvoeren. Dit betekent dat een accountant niet alleen juiste cijfers moet verwerken, maar ook moet beoordelen of de gegevens die hij gebruikt voldoende betrouwbaar zijn. Als een accountant onvoldoende informatie heeft om een verantwoorde aangifte inkomstenbelasting op te stellen, mag hij wachten of uitstel aanvragen. Dit is in lijn met zijn plicht om zorgvuldig te handelen.

Voor niet-juristen is het goed om te weten dat de zorgplicht geen resultaatsverplichting is, maar een inspanningsverplichting. Een accountant hoeft dus niet te garanderen dat alles altijd foutloos verloopt, maar hij moet wel handelen zoals van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot mag worden verwacht.

De klacht tegen de accountant in deze zaak

In de besproken uitspraak klaagden twee advocaten en hun B.V. dat hun accountant te laat voorlopige aangiften inkomstenbelasting had ingediend. Daarnaast zou hij ten onrechte stukken hebben achtergehouden na beëindiging van de samenwerking. Volgens de klagers leidde dit onder andere tot extra belastingrente.

De Accountantskamer oordeelde echter dat de accountant zorgvuldig had gehandeld. Er waren simpelweg te veel onzekerheden om op verantwoorde wijze voorlopige aangiften te kunnen doen. Bovendien had de accountant terecht uitstel gevraagd bij de Belastingdienst. Voor het achterhouden van stukken gold dat hij alleen documenten die hij zelf had bewerkt onder zich hield, en dat mocht hij doen zolang er openstaande facturen waren.

Aansprakelijkheid en het begrip ‘onrechtmatige daad’

Niet elke klacht tegen een accountant leidt tot aansprakelijkheid. Aansprakelijkheid ontstaat pas wanneer sprake is van een schending van de zorgplicht die kan worden gekwalificeerd als een onrechtmatige daad. Dit betekent dat de accountant iets heeft gedaan of nagelaten dat in strijd is met zijn wettelijke of contractuele verplichtingen, én dat dit schade veroorzaakt.

In deze zaak concludeerde de Accountantskamer dat hiervan geen sprake was. De accountant had de juiste afwegingen gemaakt en zijn beroep correct uitgevoerd. Voor de betrokken advocaten was dit teleurstellend, maar juridisch gezien was de klacht ongegrond.

Het retentierecht van de accountant

Een ander belangrijk punt in deze zaak was het beroep van de accountant op zijn retentierecht. Dit recht houdt in dat een accountant stukken onder zich mag houden totdat zijn facturen zijn betaald. Wel geldt dat originele administratie van de cliënt altijd moet worden teruggegeven, omdat de cliënt daaraan een wettelijke bewaarplicht heeft.

In dit geval bleek dat de accountant alleen eigen bewerkte stukken achterhield en geen originele administratie. Daarom werd ook dit klachtonderdeel ongegrond verklaard.

Wat betekent dit voor ondernemers en particulieren?

Deze uitspraak laat zien dat het bewijzen van een schending van de zorgplicht complex is. Ondernemers en particulieren die schade lijden door fouten van een accountant, notaris of andere financiële dienstverlener, moeten zorgvuldig onderzoeken of er daadwerkelijk sprake is van een juridische tekortkoming. Soms lijkt het alsof een adviseur tekortschiet, maar kan hij zich beroepen op wettelijke rechten of omstandigheden die zijn handelen rechtvaardigen.

Tegelijkertijd zijn er genoeg gevallen waarin wél sprake is van een duidelijke schending van de zorgplicht, met grote financiële schade als gevolg. Denk bijvoorbeeld aan een accountant die structureel verkeerde aangiften indient of een notaris die cruciale controles nalaat.

Conclusie

De zorgplicht van een accountant en andere financiële dienstverleners is bedoeld om cliënten te beschermen tegen fouten en nalatigheden. Toch blijkt uit deze uitspraak dat een klacht niet altijd leidt tot aansprakelijkheid. Heeft u schade geleden door een accountant, notaris, fiscalist of boekhouder en twijfelt u of uw adviseur zijn zorgplicht heeft geschonden? Neem dan contact op met Zorgplicht Advocaten. Onze specialisten beoordelen of er sprake is van een juridische fout en of u uw schade kunt verhalen. Samen zorgen we dat u de juiste stappen zet.