Wanneer een financiële dienstverlener zijn zorgplicht accountant schendt, kunnen de gevolgen voor burgers en ondernemers groot zijn. Deze recente uitspraak van de Accountantskamer (ECLI:NL:TACAKN:2025:57) laat zien hoe fouten in aanpak, hoor en wederhoor en deskundigheid leiden tot tuchtrechtelijke maatregelen.
Wat speelde in deze zaak?
Zeven gemeenten gaven twee registeraccountants opdracht tot een zorgfraudeonderzoek bij een zorgverleenster. Het rapport werd door de accountants gepresenteerd als een “rapport van feitelijke bevindingen”, maar het had in werkelijkheid het karakter van een persoonsgericht onderzoek. Daardoor golden zwaardere waarborgen, zoals duidelijke afbakening van de opdracht, objectiviteit en degelijk hoor en wederhoor. De Accountantskamer oordeelde dat de accountants fundamentele beginselen ernstig schonden en legde een tijdelijke doorhaling van zes maanden op. Dit oordeel is stevig, want het rapport leidde al tot beslaglegging en een civiele procedure. Daarom benadrukt de uitspraak meteen: wie onderzoekt of adviseert, moet het juiste normenkader toepassen en zorgvuldig rapporteren.
Wat betekent ‘zorgplicht accountant’ precies?
De zorgplicht accountant houdt in dat een accountant professioneel, zorgvuldig en objectief handelt, en dat hij of zij een deugdelijke grondslag heeft voor conclusies. Concreet betekent dit onder andere: het juiste type opdracht kiezen (bijvoorbeeld een persoonsgericht onderzoek in plaats van een standaard 4400-opdracht), transparant zijn over normenkaders, risico’s op partijdigheid onderkennen en mitigeren, en hoor en wederhoor adequaat toepassen. Anders gezegd: een accountant bewaakt niet slechts cijfers, maar ook procesrechtelijke waarborgen. Doet hij dat niet, dan kan sprake zijn van schending van de zorgplicht en uiteindelijk aansprakelijkheid voor schade.
Hoor en wederhoor: waarom dit kernbegrip vaak het verschil maakt
Hoor en wederhoor houdt in dat degene over wie wordt geoordeeld, tijdig en inhoudelijk op bevindingen mag reageren. In deze zaak erkenden de accountants dat dit beter had gemoeten. Cruciale bevindingen – zoals de kwalificatie ‘begeleiding’ versus ‘behandeling’ en aanzienlijke indirecte tijd – zijn onvoldoende met de zorgverlener besproken. Daardoor miste het rapport een deugdelijke grondslag. Juist bij persoonsgerichte onderzoeken werkt hoor en wederhoor als een veiligheidsklep: fouten komen sneller boven water, en interpretaties worden getoetst. Zonder die stap ontstaan makkelijk onjuiste conclusies, met grote schade tot gevolg.
Objectiviteit en belangenverstrengeling: kies de juiste deskundige(n)
De Accountantskamer woog zwaar mee dat een niet-passende deskundige werd ingeschakeld en dat zelfs de echtgenote van één van de accountants als psychiater meewerkte, terwijl haar expertise niet aansloot op de jeugdhulpverlening waarop de controle zag. Bovendien creëert zo’n relatie schijn van partijdigheid. Daarom geldt: kies deskundigen met aantoonbare inhoudelijke expertise op het relevante terrein én borg afstand tot persoonlijke belangen. Zo voorkomt u dat conclusies achteraf onderuitgaan en dat een rapport onbruikbaar wordt in procedures.
Deugdelijke grondslag: van opdrachtformulering tot dossierselectie
Een rapport staat of valt met een helder normenkader, correcte dossierselectie en transparante onderbouwing. In dit dossier weken gemeenten af van een aselecte steekproef, terwijl dat de uitkomst kan sturen. Vervolgens ontbrak een duidelijk toetsingskader voor het onderscheid tussen ‘begeleiding’ en ‘behandeling’. Daarom is de les praktisch: leg vooraf vast welke normen gelden, hoe dossiers worden geselecteerd, welke definities u hanteert en hoe u tot conclusies komt. Documenteer dat stap voor stap. Zo reduceert u discussies over betrouwbaarheid en aansprakelijkheid achteraf.
Aansprakelijkheid en onrechtmatige daad: wanneer kunt u schade verhalen?
Aansprakelijkheid betekent dat een adviseur of onderzoeker de gevolgen van zijn fout moet dragen. Juridisch gezien kunt u vorderen op basis van toerekenbare tekortkoming (wanprestatie) als er een contract is, of op grond van onrechtmatige daad wanneer iemand zonder rechtvaardiging inbreuk maakt op uw rechten of niet de vereiste zorgvuldigheid in acht neemt. In beide routes geldt: u moet schade, fout, causaliteit en toerekenbaarheid aannemelijk maken. Deze uitspraak ondersteunt zo’n onderbouwing, omdat zij concreet benoemt welke professionele normen zijn geschonden. Daardoor vergroot u uw kans op erkenning van aansprakelijkheid en vergoeding van schade.
Wat betekent dit voor u als burger of ondernemer?
U kunt zelf al veel doen. Verzamel tijdig alle relevante documenten, waaronder rapporten, conceptversies, correspondentie over hoor en wederhoor en aanwijzingen van belangenverstrengeling. Check daarnaast of de juiste deskundigheid is ingezet en of het normenkader past bij het type onderzoek. Vraag bovendien om het gebruikte toetsingskader en om inzage in de basisgegevens per dossier. Reageer vervolgens concreet en onderbouwd op bevindingen; leg uit waarom interpretaties onjuist zijn en welke alternatieve lezing de gegevens wél toelaten. Zo bouwt u aan een stevig dossier richting aansprakelijkheid.
Afsluiting
Heeft u schade door een onzorgvuldig rapport of fout advies van een accountant, notaris, fiscalist, makelaar of boekhouder? Neem dan direct contact op met Zorgplicht Advocaten. Wij toetsen scherp of de zorgplicht accountant is nageleefd, of hoor en wederhoor correct is toegepast en of conclusies deugdelijk zijn onderbouwd. Bel ons vandaag nog voor een kosteloze en snelle intake. Samen bepalen we uw bewijsstrategie en zetten we de stap naar herstel van schade en recht. Zorgplicht Advocaten helpt u verder – met focus op resultaat en met de zorgplicht accountant als leidraad.
Wij staan voor u klaar
- Tegen (financiële) dienstverleners
- 20+ jaar ervaring
- Eerlijk en transparant
