Notaris schiet niet tekort in zijn zorg- en informatieplicht tijdens opstellen testament

Bij akte van 12 juli 1983 hebben de ouders van klaagster kort gezegd de onroerende zaken die zij in eigendom hadden, aan de broer van klaagster geleverd. Daarnaast is op 12 juli 1983 een onderhandse akte opgemaakt waarin wordt vermeld dat klaagster kennis heeft genomen van de akte van transport en dat klaagster hiermee akkoord is gegaan. Klaagster geeft aan dat deze onderhandse akte niet door haar getekend is. Op 1 februari 2010 is de vader van klaagster overleden. De moeder van klaagster is op 9 april 2014 overleden.

In 2016 heeft de notaris een testament opgesteld en laten passeren voor de broer van klaagster. In het testament zijn naar de erfstelling van klaagster en de zus van klaagster diverse legaten opgenomen. Als gevolg hiervan heeft de zus van klaagster een groter deel van de onroerende zaken van de broer ontvangen.

Op 12 februari 2021 heeft de broer van klaagster met de notaris gesproken over de manier waarop hij zijn vermogen op een fiscaal zo gunstig mogelijke wijze aan de zus van klaagster en haar kinderen kon overdragen. Daarbij is aan de orde gekomen of het testament van de broer van klaagster daarop moest worden aangepast. Op 1 april 2021 heeft de broer van klaagster zijn gewijzigde testament ondertekend. De broer van klaagster is op 3 april 2021 overleden.

Notaris is tekortgekomen in zijn zorg- en informatieplicht volgens klaagster

Klaagster verwijt de notaris kort gezegd dat hij tekort is geschoten in zijn zorg- en informatieplicht ten opzichte van klaagster. Klaagster maakt de notaris een verwijt ten aanzien van de gang van zaken rondom het opstellen van de aktes in 1983. Klaagster was niet bekend met het bestaan en de inhoud van deze aktes. Volgens klaagster had de notaris de inhoud van deze aktes met haar moeten afstemmen. Bij het opstellen van het testament van de broer van klaagster had de notaris het protocol wilsbekwaamheid moeten toepassen om er zeker van te zijn dat haar broer in alle vrijheid en zonder druk en dwang tot de verdeling, zoals vastgelegd in de testamenten, kon komen.

Klaagster maakt de notaris een verwijt ten aanzien van de gang van zaken rondom de afwikkeling van de nalatenschap van haar broer. Volgens klaagster is de nalatenschap tot op heden nog niet afgewikkeld en het bevreemdt haar dat de notaris, die verantwoordelijk is voor de afwikkeling van de nalatenschap, haar niet informeert.

De Kamer oordeelt dat de notaris niet tekortschiet in zijn zorg- en informatieplicht

Ter zitting is vast komen te staan dat de notaris niet bij de totstandkoming van de aktes in 1983 betrokken is geweest. Het betreft de ambtsvoorganger van de notaris. Voor deze draagt de notaris geen tuchtrechtelijke verantwoordelijkheid. Dit betekent al direct dat, wat er verder ook zij van de juistheid van de inhoud van deze klacht en de eventuele verjaring van het recht daarover te klagen, de notaris in deze geen tuchtrechtelijk verwijt valt te maken.

Het is van belang of de notaris voldoende zorgvuldig heeft gehandeld bij de beoordeling van de wilsbekwaamheid van de broer van klaagster en of hij voldoende heeft gewaarborgd dat de broer zijn wil op onafhankelijke wijze aan de notaris heeft kunnen overbrengen. Dit wordt immers door klaagster betwist. Als uitgangspunt geldt dat iedereen aan wie op grond van de wet de bekwaamheid daartoe niet is ontzegd, bij testament uiterste wilsbeschikkingen kan maken. Een notaris dient daaraan in beginsel zijn ministerie te verlenen en moet op verlangen van een testateur doen wat is vereist om diens uiterste wilsbeschikkingen in een testament vast te leggen. De notaris dient daarbij de wilsbekwaamheid van de betrokkene te beoordelen.

Volgens vaste rechtspraak moet de notaris bij de beoordeling van de wilsbekwaamheid van zijn cliënt primair uitgaan van zijn eigen waarneming. Daarbij heeft de notaris een zekere mate van beoordelingsvrijheid. Pas bij gerede twijfel aan de wilsbekwaamheid en/of als aanleiding bestaat om te vermoeden dat mogelijk sprake is van beïnvloeding door derden is in het algemeen verder onderzoek aangewezen. Hiervoor biedt het Stappenplan een handreiking. Indien een notaris geen aanleiding heeft om te twijfelen aan de wilsbekwaamheid van de cliënt, behoeft het Stappenplan niet te worden gevolgd. Daarbij zal het in belangrijke mate aankomen op zowel de inhoud van de gesprekken die een notaris met de cliënt voert, als de wijze waarop de cliënt zich daarbij presenteert.

De notaris is voldoende alert geweest op de wilsbekwaamheid

De Kamer is van oordeel dat de notaris ten tijde van het opmaken en ondertekenen van het testament in zowel 2016 als in 2021 voldoende alert is geweest op de wilsbekwaamheid van de broer en de mogelijkheid van beïnvloeding van derden. De Kamer heeft geen reden te twijfelen aan de betrouwbaarheid van de verklaringen van de notaris op dit punt. Ook is de Kamer van oordeel dat de notaris, gelet op de feiten en omstandigheden, voldoende alert is geweest op de wilsbekwaamheid van de broer van klaagster en de mogelijkheid van beïnvloeding van derden. Dat de broer van klaagster door zijn ziekte niet meer in staat was om zijn eigen wil te bepalen en oneigenlijk werd beïnvloed door de zwager van klaagster, zoals door klaagster is betoogd, is in het licht van het voorgaande onvoldoende onderbouwd.

De notaris heeft onweersproken gesteld dat hij geen formele rol heeft (gehad) in de afwikkeling van de nalatenschap van de broer van klaagster. Nu de notaris niet bij de afwikkeling daarvan betrokken is (geweest), valt hem ook geen tuchtrechtelijk verwijt te maken. Het door klaagster gemaakte verwijt kent dus geen grondslag.

De Kamer voor het notariaat in het ressort Arnhem-Leeuwarden verklaart de klacht in al haar onderdelen ongegrond. Hier kunt u de gehele uitspraak van de Kamer voor het notariaat lezen

Zorgplicht Advocaten

Heeft u als klant, stakeholder of derde een klacht of schade geleden als gevolg van een fout van een accountant, neem dan contact met ons op voor vrijblijvend gesprek. De advocaten van Zorgplicht Advocaten hebben jarenlange ervaring met het adviseren over de zorgplicht van een accountant of boekhouder. Tevens hebben onze advocaten ervaring met het voeren van een klachtprocedure bij de Accountantskamer of het voeren van een procedure bij de civiele rechter.