Notaris waarborgt onvoldoende de belangen van beide partijen

In mei 2022 overleed erflater, waarbij zijn enige erfgenaam, klaagster, onenigheid kreeg met de partner van erflater over de uitvoering van een verblijvensbeding uit hun samenlevingsovereenkomst. Deze onenigheid resulteerde in een klacht tegen de toegevoegd notaris die de akte houdende uitvoering van het verblijvensbeding passeerde, zonder de belangen van klaagster hierbij voldoende te waarborgen.

Achtergrond van de zaak

In mei 2022 is erflater overleden. Klaagster is zijn enige kind en erfgenaam. Ten tijde van het overlijden woonde erflater samen met mevrouw [X] (hierna: de partner). In 1996 hadden zij een samenlevingsovereenkomst opgesteld. In deze samenlevingsovereenkomst was een zogenoemd verblijvingsbeding opgenomen:

“Indien de overeenkomst eindigt door één van de oorzaken in artikel 7 onder b vermeld [waaronder overlijden], verblijven alle gemeenschappelijke bezittingen aan de andere partij. Deze is verplicht alle gemeenschappelijke schulden, die op het moment van eindigen van de overeenkomst bestaan, voor haar rekening te nemen.

Voor het geval van verblijving na overlijden, verlenen partijen elkaar over en weer volmacht ter uitvoering van de gemeenschappelijke verplichting tot levering van de verbleven gemeenschappelijke bezittingen. Deze volmacht is onherroepelijk”

Op 16 november 2022 heeft de partner, met behulp van een toegevoegd notaris, een akte houdende uitvoering verblijvensbeding gepasseerd, waarbij de partner als onherroepelijk gevolmachtigde de gemeenschappelijke woning aan zichzelf heeft geleverd onder verplichting de bijbehorende schulden voor haar rekening te nemen.

In december 2022 heeft klaagster conservatoir beslag op de woning gelegd.

Klacht

Na het overlijden van erflater ontstond er onenigheid tussen klaagster en de partner, omdat klaagster geen inzage kreeg in financiële documenten. In juli 2022 heeft klaagster het notariskantoor om advies gevraagd, maar zij kreeg geen hulp. Desondanks heeft het notariskantoor de opdracht van de partner voor het opstellen van de akte houdende uitvoering verblijvensbeding wel aanvaard.

Klaagster had op 15 november 2022 een voorlopige boedelbeschrijving ingeschreven, maar ontving op 17 november 2022 een afschrift van de akte houdende uitvoering verblijvensbeding van het notariskantoor, wat haar verbaasde.

Klaagster verwijt de toegevoegd notaris dat zij die akte heeft gepasseerd terwijl zij op de hoogte was van de discussie tussen klaagster en de partner over de inzage van de stukken. De toegevoegd notaris is daarbij enkel afgegaan op de informatie die de partner haar heeft verschaft en zij heeft die informatie als uitgangspunt genomen. Daarbij heeft de toegevoegd notaris er bewust voor gekozen geen navraag te doen bij klaagster als enig erfgenaam. In de akte zijn ten onrechte alle door de partner aangemerkte gemeenschappelijke goederen aan haar toebedeeld, waaronder de bankrekeningen.

Verder verwijt klaagster de toegevoegd notaris dat zij de akte heeft gepasseerd zonder mede te delen dat deze inhoudelijk moet worden gezien als een zuivere partijverklaring. Door inschrijving in de openbare registers van het Kadaster is de woning volle eigendom geworden van de partner, terwijl de hypothecaire geldlening nog op naam stond van de partner en klaagster als enig erfgenaam tezamen. De toegevoegd notaris heeft nagelaten bij de hypotheekbank na te vragen of klaagster uit de hoofdelijke aansprakelijkheid kon worden ontslagen.

Notariële zorgplicht

Ter beoordeling van de Kamer staat of de toegevoegd notaris heeft gehandeld in strijd met de tuchtnorm als geformuleerd in artikel 93 van de Wet op het notarisambt. Een toegevoegd notaris is aan tuchtrechtspraak onderworpen ter zake van handelen of nalaten in strijd met hetzij enige bij of krachtens deze wet gegeven bepaling, hetzij met de zorg die zij als toegevoegd notaris behoort te betrachten ten opzichte van degenen te wier behoeve zij optreedt, alsmede ter zake van handelen of nalaten dat een behoorlijk toegevoegd notaris niet betaamt.

Belangen onvoldoende gewaarborgd

De toegevoegd notaris heeft aangevoerd dat zij, nadat zij van de partner opdracht had gekregen voor de uitvoering van het verblijvensbeding, een summier onderzoek heeft verricht naar de mogelijkheid om een akte uit te voeren in een beneficiair aanvaarde nalatenschap, op basis van een onherroepelijke volmacht uit de samenlevingsovereenkomst. Naar aanleiding hiervan heeft de toegevoegd notaris een afweging gemaakt om mee te werken aan het verzoek van de partner om op korte termijn de akte te passeren. Het summiere onderzoek heeft op dat moment niet geleid tot bekendheid met omstandigheden die maakten dat zij geen uitvoering kon geven aan de opdracht van de partner.

Naar het oordeel van de Kamer was die omstandigheid er wel. De toegevoegd notaris had ervoor zorg moeten dragen dat het eigendom van de gemeenschappelijke woning tegelijk met de volledige verantwoordelijkheid voor de gemeenschappelijke schuld bij de partner terecht kwamen. Zij had dus moeten wachten met levering van de woning aan de partner, totdat klaagster als erfgenaam was ontslagen uit haar hoofdelijke aansprakelijkheid voor de met het hypotheekrecht gezekerde schuld. De toegevoegd notaris heeft onzorgvuldig gehandeld door de belangen van klaagster onvoldoende te waarborgen. Zij heeft zich onvoldoende gerealiseerd dat door het passeren van de akte de positie van derden, te weten die van klaagster, in het geding was. De akte was meer dan alleen een partijverklaring van de partner.

De gegronde klacht rechtvaardigt naar het oordeel van de Kamer een maatregel. De toegevoegd notaris heeft tuchtrechtelijk laakbaar gehandeld. Zij heeft een akte gepasseerd, terwijl zij had moeten waken voor de belangen van derden. Aangezien is gebleken dat de notaris heeft geprobeerd om de situatie recht te zetten en ook mediation heeft voorgesteld, beperkt de kamer zich tot het opleggen van de maatregel van waarschuwing.

Klik hier voor de volledige uitspraak van de Kamer voor het notariaat.

Zorgplicht Advocaten

Heeft u een geschil met uw notaris over de vraag of hij/zij de benodigde vakbekwaamheid, zorgvuldigheid en deskundigheid in acht heeft genomen bij de uitvoering van zijn/haar werkzaamheden? Neem dan contact met ons op.